Ο ανταγωνισμός στην λιανική αγορά ρεύματος - Η περίπτωση της Γερμανίας

Η καθυστέρηση στην ανάπτυξη της λιανικής αγοράς ηλεκτρισμού στην Ελλάδα έχει ένα πλεονέκτημα. Μας επιτρέπει να μάθουμε από τις επιτυχίες αλλά και τα λάθη των πρωτοπόρων. Η Γερμανία είναι μια τέτοια πρωτοπόρα αγορά. Στο σημείωμα αυτό, που ετοιμάστηκε από το allazorevma.gr στα πλαίσια του Παρατηρητηρίου της Αγοράς Λιανικής, καταγράφονται ορισμένα χαρακτηριστικά του ανταγωνισμού στη Γερμανία και συγκρίνονται με την περίπτωση της Ελλάδος (με μια μικρή επιφύλαξη:

"Είδα το μέλλον - και δουλεύει" είχε πει ένα αμερικανός δημοσιογράφος των Times της Νέα Υόρκης που επισκέφθηκε την Σοβιετική Ένωση την δεκαετία του '20 - bad call!).

Μια πρώτη διαφορά είναι ότι τα τιμολόγια του ρεύματος είναι διαφορετικά σε κάθε περιοχή της Γερμανίας ενώ στην Ελλάδα υπάρχει μια ενιαία τιμή για όλη την χώρα. Ο καταναλωτής στη Γερμανία έχει τρείς επιλογές. α) να διατηρήσει το παλιό του συμβόλαιο με τον τοπικό πάροχο β) να ζητήσει νέο συμβόλαιο από τον τοπικό πάροχο ή γ) να ζητήσει νέο συμβόλαιο απο άλλον πάροχο. Υπάρχουν πάνω από 1,100 πάροχοι (από τους οποίους οι 4 μεγάλοι - RWE, E.ON, Vattenfall και EnBW έχουν λιγότερο από το 40% της αγοράς και οι περισσότεροι από τους υπόλοιπους είναι μικρές δημοτικές επιχειρήσεις) και 13,000 τιμολόγια για να διαλέξει κανείς. Μέχρι τo 2013, το 34% των Γερμανών οικιακών καταναλωτών (που στο σύνολό τους είναι περίπου 40 εκατομμύρια) είχαν μείνει με τα παλιά τους συμβόλαια, ένα άλλο 45% είχε νέο συμβόλαιο με τον τοπικό πάροχο και το υπόλοιπο 21% είχε αλλάξει πάροχο.

Οι τιμές, όπως είναι φυσικό, είναι το κύριο πεδίο του ανταγωνισμού. Οι Γερμανοί πληρώνουν την δεύτερη υψηλότερη τιμή ρεύματος στην Ευρώπη (μετά την Δανία) η οποία επιβαρύνεται σε ποσοστό πάνω απο 50% με φόρους και τέλη (ο ΦΠΑ είναι σε ποσοστό 19%). Οι εκπτώσεις για νέους πελάτες όμως είναι πολύ μεγάλες. Αυτή την στιγμή κυμαίνονται στα 380 ευρώ για ετήσια χρέωση των 3.500 κιλοβατωρών που στοιχίζουν ονομαστικά περίπου 1,050 ευρώ (τα ποσά περιλαμβάνουν τον ΦΠΑ και όλες τις "ρυθμιζόμενες" χρεώσεις). Η έκπτωση δίνεται πάντα σε ευρώ υπολογισμένη με βάση την εκτιμώμενη κατανάλωση. Ενα μέρος δίνεται στη αρχή του ετήσιου συμβολαίου (Sofortbonus) και το υπόλοιπο (Neukundenbonus) στο τέλος.

Είναι αξιοσημείωτο ότι όλα τα τιμολόγια περιλαμβάνουν σημαντική πάγια χρέωση (σε μηνιαία βάση περίπου 10-12 ευρώ) σε αντίθεση με την Ελλάδα όπου οι πάγιες χρεώσεις είναι μικρές (και ορισμένοι πάροχοι τις έχουν καταργήσει). Δεν υπάρχουν επίσης κλιμακωτές χρεώσεις όπως ακόμα συμβαίνει στα περισσότερα τιμολόγια στην Ελλάδα. (Αντίθετα σε ορισμένα επαγγελματικά συμβόλαια στην Γερμανία υπάρχουν κλιμακωτές χρεώσεις με φθίνουσες τιμές).

Για να έχουμε μια συγκριτική εικόνα, ένα γερμανικό νοικοκυριό με κατανάλωση 3,500 κιλοβατώρες τον χρόνο μετά τις εκπτώσεις - κίνητρο για αλλαγή προμηθευτή  πληρώνει περίπου 715 ευρώ έναντι των 630 που πληρώνει ένα ελληνικό νοικοκυριό με την ίδια κατανάλωση. Σύμφωνα με στοιχεία της ΕΕ οι γερμανοί καταναλωτές πληρώνουν μεγαλύτερο ποσοστό του εισοδήματός τους για ηλεκτρισμό απο ότι οι έλληνες (που είναι λογικό αν σκεφτεί κανείς ότι χωρίς τις εκπτώσεις για αλλαγή προμηθευτή, οι 3,500 κιλοβατώρες στοιχίζουν 1,050 ευρώ στην Γερμανία ενώ μόνο 630 στην Ελλάδα). Οι Γερμανοί καταναλωτές πληρώνουν αδιαμαρτύρητα (όπως δείχνουν οι δημοσκοπήσεις) το κόστος για τη αλλαγή κατεύθυνσης στην παραγωγή ηλεκτρισμού με την επιδότηση των ανανεώσιμων πηγών και το σταδιακό κλείσιμο των πυρηνικών εργοστασίων.

Μια σημαντική διαφορά ανάμεσα στην γερμανική και την ελληνική αγορά είναι η παρουσίαση των τιμολογίων. Στην Γερμανία οι προσφορές των παρόχων είναι απόλυτα ομογενοποιημένες και άμεσα συγκρίσιμες μεταξύ τους. Δεν διαφέρουν στην δομή τους ούτε στις ιστοσελίδες των παρόχων ούτε στις ειδικές ιστοσελίδες σύγκρισης τιμών. Είναι επίσης χαρακτηριστικό ότι οι προσφορές ανάγονται άμεσα σε ευρώ ετήσιας δαπάνης ή οφέλους και δεν αναφέρονται σε ποσοστά. Περιλαμβάνουν δε το σύνολο των χρεώσεων (ανταγωνιστικών και ρυθμιζόμενων) αλλά και τον Φόρο Προστιθέμενης Αξίας.

Είναι ενδιαφέρον το πως διαφοροποιούνται οι προσφορές των παρόχων στην Γερμανία μετά το ύψος των τιμών.

• Ένα χαρακτηριστικό είναι η σταθερότητα της τιμής. Δεν υπάρχουν στην Γερμανία "ρήτρες οριακής τιμής". Αντίθετα υπάρχουν προσφορές με σταθερή τιμή μέχρι και 2 χρόνια.
• Στην Γερμανία το 25% περίπου των καταναλωτών προτιμούν να αγοράζουν οικολογικό ("πράσινο") ρεύμα, με τιμή ελαφρά υψηλότερη από το συμβατικό. Αυτό αφού πληρώσουν μέσω των ρυθμιζόμενων χρεώσεων ένα τέλος για την υποστήριξη των ΑΠΕ που είναι διπλάσιο από αυτό που πληρώνουν οι Έλληνες καταναλωτές. Στην Ελλάδα βεβαίως δεν προσφέρονται ακόμα "πράσινα" τιμολόγια.
• Ενδιαφέρον επίσης είναι ότι οι πάροχοι προσφέρουν μεν όπως και στην Ελλάδα νυκτερινό ρεύμα αλλά το συνδέουν πάντα με συγκεκριμένη χρήση (αντλίες θερμότητος ή θερμοσυσσωρευτές).
• Σημαντικός παράγοντας ανταγωνισμού είναι η ποιότητα εξυπηρέτησης. Οι ειδικές ιστοσελίδες σύγκρισης τιμών (Strompreisvergleichsportal) διεξάγουν και δημοσιοποιούν την δική τους περιοδική αξιολόγηση όλων των παρόχων, παρέχουν όμως και την δυνατότητα στους χρήστες τους να κάνουν την δική τους αξιολόγηση στο διαδίκτυο.
• Οι μεγαλύτεροι πάροχοι επενδύουν στην δημιουργία "Brand Νames" και προσφέρουν το προϊόν τους όχι με την εταιρική τους ονομασία αλλά με εύληπτα από το κοινό ονόματα. Παράδειγμα η EnBW (Energie Baden-Württemberg) που προσφέρει "Yellostrom" - κάτι σαν "κίτρινο ρεύμα" (αν και με τέτοιο όνομα είναι κατανοητό). Το μπλέ είναι το χρώμα του άλλου μεγάλου παρόχου με δύσκολο όνομα, της RWE (Rheinisch-Westfälisches Elektrizitätswerk).
• Τέλος ορισμένοι πάροχοι προσφέρουν ακριβότερο "Έξυπνο" ρεύμα που περιλαμβάνει λογισμικό διαχείρισης "έξυπνου σπιτιού" ("Smart Home") και δωροεπιταγή της τάξεως των 300 ευρώ για νέους πελάτες, για την αγορά συσκευών παρακολούθησης και αισθητήρων (ασφάλεια, θέρμανση, φωτισμός). Η δωροεπιταγή ρευστοποιείται στο ηλεκτρονικό κατάστημα (e-shop) του παρόχου.

Είδαμε λοιπόν το μέλλον και δουλεύει - λίγο πολύ. Ποιά είναι τα χρήσιμα μαθήματα από την γερμανική αγορά; Τα σημαντικότερα κατά τη γνώμη μας είναι α) ότι οι πάροχοι δεν πρέπει να φοβούνται τον ανταγωνισμό και β) ότι ο ανταγωνισμός στην ελληνική αγορά δεν άρχισε ακόμα - τόσο όσον αφορά τον αριθμό των παρόχων όσο και την ποικιλία των προσφορών. Από την άλλη μεριά καλό είναι (ως πολίτες όμως και όχι ως καταναλωτές) να πείσουμε τους πολιτικούς μας ότι δεν χρειάζεται να υπερβάλουμε με τους φόρους και τα τέλη - οι Γερμανοί είναι το χειρότερο παράδειγμα σ' αυτό.

(clarusesco-smartenergy.blogspot.gr)

 

http://energypress.gr/news/o-antagonismos-stin-lianiki-agora-reymatos-i-periptosi-tis-germanias