2015: Σ. Αραβία, Ρωσία, Ιράν, Βενεζουέλα τα μεγάλα θύματα του φτηνού πετρελαίου

Το 2015 ήταν έτος συντριβής για τις τιμές του πετρελαίου. Το κόστος του αργού υποχώρησε σε επίπεδα πρωτοφανή εδώ και 11 χρόνια - και μπορεί να κατρακυλήσει κι άλλο, ακόμα και στα 25 δολάρια το βαρέλι. Η τρέχουσα τιμή, γύρω στα 40 δολ., είναι ήδη καταστροφική για χώρες όπως η Ρωσία, η Σαουδική Αραβία, το Ιράν και η Βενεζουέλα, που έχουν βασίσει την οικονομία και την ισχύ τους στον μαύρο χρυσό.

Εχουν όλες τους αυταρχικές, καταπιεστικές κυβερνήσεις, που τρέμουν την κοινωνική αποσταθεροποίηση. Η οποία μπορεί να είναι το αναπόφευκτο αποτέλεσμα, αν χρειαστούν μειώσεις και περικοπές σε κρατικούς προϋπολογισμούς το 2016 - οι οποίοι έχουν καταρτιστεί βάσει διπλάσιας τιμής για το πετρέλαιο.

Οι χαμηλές τιμές μπορεί να αναγκάσουν το βασίλειο των Σαούντ να επιβάλει, για πρώτη φορά, λιτότητα στον λαό. Το Ριάντ ανακοίνωσε ήδη την περασμένη εβδομάδα δραστικές περικοπές δαπανών για το 2016 για την αντιμετώπιση ενός ανησυχητικού ελλείμματος 15% του ΑΕΠ. Επιδοτήσεις για το νερό, το ηλεκτρικό ρεύμα και τα προϊόντα πετρελαίου είναι πιθανόν να κοπούν, προκαλώντας κύμα μαζικής δυσαρέσκειας. Οι Σαουδάραβες, που χρειάζονται μια τιμή γύρω στα 100 δολάρια το βαρέλι για να εξισορροπήσουν τον προϋπολογισμό τους, έχουν ένα σοβαρό πρόβλημα, παρ΄όλο που με συναλλαγματικά διαθέσιμα της τάξης των 640 δισ. δολαρίων η κρίση δεν θα ξεσπάσει αύριο το πρωί.

Εναλλακτικές λύσεις που εξετάζονται περιλαμβάνουν μείωση κατασκευαστικών έργων, ενεργειακών επιδοτήσεων και μισθών του δημόσιου τομέα, επιβολή νέων φόρων και ιδιωτικοποιήσεων, και έκδοση χρέους. Είναι πάντως, βέβαιο, ότι η κυβέρνηση του βασιλιά Σαλμάν θα προσπαθήσει να αποφύγει περικοπές που επηρεάζουν την καθημερινή ζωή των Σαουδαράβων για να διατηρηθεί η κοινωνική σταθερότητα.

Μεγαλύτερο θύμα της πτώσης στις τιμές της ενέργειας είναι ο Βλαντίμιρ Πούτιν. Σε συνδυασμό με τις δυτικές κυρώσεις σε βάρος της Ρωσίας, ιδίως τον αποκλεισμό των τραπεζών από δυτικές πιστώσεις, η μείωση οδήγησε σε κατάρρευση το ρούβλι, που έχει χάσει το μισό της αξίας του έναντι του δολαρίου.

Αν δεν ανακάμψουν γρήγορα τα έσοδα, μπορεί να χρειαστούν δραστικές περικοπές στις δημόσιες δαπάνες, και μέτρα όπως το πάγωμα στην καταβολή συντάξεων. Αν συνεχιστεί η ύφεση μπορεί να προκαλέσει βαθιά και μαζική δυσαρέσκεια στον λαό. Ηδη στο Κρεμλίνο μιλάνε για «αμερικανικό δάκτυλο», που έβαλε την Σαουδική Αραβία να αυξήσει την παραγωγή για να πέσει η τιμή του πετρελαίου, η οποία συμπαρασύρει το φυσικό αέριο.

Σπεύδει το Ιράν

Το Ιράν επείγεται να υλοποιήσει την ιστορική συμφωνία για τα πυρηνικά του με στόχο να αρθούν οι δυτικές κυρώσεις από τον επόμενο κιόλας μήνα. Αλλά η κατακόρυφη πτώση της τιμής του πετρελαίου μειώνει τις προσδοκίες της Τεχεράνης, παρ' όλο που η οικονομία της έχει γίνει λιγότερο εξαρτημένη από τις πωλήσεις αργού.

Σε μια προσπάθεια να προσελκύσουν ξένες επενδύσεις στην μετά τις κυρώσεις εποχή, οι μουλάδες έβγαλαν στην αγορά αυτόν τον μήνα μια σειρά από νέες προσοδοφόρες συμβάσεις πετρελαίου και φυσικού αερίου, αξίας άνω των 30 δισ. δολαρίων.

Αλλά αυτό το άνοιγμα υπονομεύεται από την πτώση στην παγκόσμια τιμή του πετρελαίου, η οποία πέφτει και εξαιτίας ενός πλεονάσματος 2 εκατ. βαρελιών την ημέρα, φαινόμενο για το οποίο και η Τεχεράνη κατηγορεί τον μεγάλο περιφερειακό αντίπαλο, τους Σαουδάραβες. Με τα τέταρτα μεγαλύτερα αποθέματα πετρελαίου παγκοσμίως, το Ιράν χάνει βέβαια αναγκαία έσοδα, αλλά σε αντίθεση με τους Σαουδάραβες, η οικονομία του δεν εξαρτάται σχεδόν αποκλειστικά από τις εξαγωγές πετρελαίου.

Εξ αιτίας αυτού, πολλοί πιστεύουν ότι η Σαουδική Αραβία θα μειώσει κάποια στιγμή την παραγωγή προκειμένου να μην αυτο-παγιδευθεί στην χειρότερη οικονομική κρίση της ιστορίας της. Οσο χαμηλότερα πέφτει η τιμή του πετρελαίου, τόσο βαθύτερα βουλιάζει στην ύφεση η Βενεζουέλα. Η χώρα είναι σχεδόν πλήρως εξαρτημένη από τις εξαγωγές αργού σε μια στιγμή που η κυβέρνηση του προέδρου Νικολά Μαντούρο αγωνίζεται για να κρατήσει την οικονομία στη ζωή.

Οι πολιτικές επιπτώσεις είναι ήδη αισθητές. Με τον πληθωρισμό να καλπάζει, χρόνιες ελλείψεις βασικών αγαθών και το νόμισμα σε συνεχή κατρακύλα, οι ψηφοφόροι της Βενεζουέλας χάρισαν στην αντιπολίτευση μια συντριπτική πλειοψηφία στη νέα εθνοσυνέλευση, η οποία αναλαμβάνει καθήκοντα τον Ιανουάριο.

Κάθε δολάριο που χάνει η τιμή του αργού μεταφράζεται σε απώλεια 685 εκατομμυρίων δολαρίων στα ετήσια έσοδα της κρατικής πετρελαϊκής εταιρείας PDVSA. Και αυτό σημαίνει λιγότερη χρηματοδότηση για τα προγράμματα κοινωνικής πρόνοιας της σοσιαλιστικής «Μπολιβαριανής επανάστασης» του Ούγκο Τσάβες.

(Ε. Μητροπούλου, ΤΟ ΒΗΜΑ, 31/12/2015)

 

http://energypress.gr/news/2015-s-aravia-rosia-iran-venezoyela-ta-megala-thymata-toy-ftinoy-petrelaioy