Η ουκρανική κρίση το 2014 ενίσχυσε την προσπάθεια της ΕΕ για
ασφάλεια των προμηθειών αερίου. Η Κομισιόν γνωστοποίησε ένα ανακοινωθέν
της Ενεργειακής Ένωσης τον Φεβρουάριο, ζητώντας την εντατικοποίηση της
εργασίας στο Νότιο Διάδρομο Αερίου (SGC) και την καθιέρωση μιας νέας
στρατηγικής ενεργειακής συνεργασίας με την Τουρκίας.
Την τελευταία δεκαετία, η αποτυχία του project του αγωγού Nabucco, σε
συνδυασμό με την ασάφεια της ΕΕ σχετικά με το άνοιγμα του κεφαλαίου της
ενταξιακής διαδικασίας για την ενέργεια, έχει φέρει τις ενεργειακές
σχέσεις ΕΕ-Τουρκίας σε αδιέξοδο. Αυτή η κατάσταση δεν είναι προς το
στρατηγικό συμφέρον ούτε της ΕΕ ούτε της Τουρκίας. Μια συνεκτική και
ενεργά συντονισμένη στρατηγική για τον SGC, θα μπορούσε να επιτρέψει
στις δύο πλευρές να ενισχύσουν την συνεργασία στο αέριο με το
Αζερμπαϊτζάν (μέχρι τώρα ο μόνος υποψήφιος προμηθευτής της SGC) και να
ανοίξει νέες, ρεαλιστικές οδούς συνεργασίας με άλλους δυνητικούς
προμηθευτές στην περιοχή: Τουρκμενιστάν, Ιράν και το Κουρδιστάν του
Ιράκ.
Η ΕΕ και η Τουρκία μοιράζονται σημαντικές γεωπολιτικές συνέργειες
στην περιοχή, που εάν εκμεταλλευτούν σωστά, θα μπορούσαν να βοηθήσουν να
απελευθερωθούν μελλοντικές εξαγωγές αερίου από την περιοχή στις
αντίστοιχες αγορές τους. Εάν ο κάθε δυνητικός προμηθευτής συμβάλει με 10
bcm/ετησίως μέχρι το 2025-2030, ο διάδρομος θα μπορούσε τελικά να
επεκταθεί στα 50 bcm/ετησίως. Μια σημαντική τάξη μεγέθους για τις αγορές
φυσικού αερίου της ΕΕ, κυρίως για τις νότιες και ανατολικές ευρωπαϊκές
αγορές.
Αλλά πώς μπορεί η ΕΕ να εξασφαλίσει τέτοια "δυναμική μετάβαση"; Πρώτα
από όλα, η ΕΕ θα πρέπει να συστήσει ειδικές ομάδες δράσης ενεργειακής
διπλωματίας με την Τουρκία και με κάθε δυνητικό προμηθευτή. Αυτό θα
επιτρέψει στην ΕΕ και την Τουρκία να κάνουν πλήρη χρήση των
συμπληρωματικών διπλωματικών επιρροών στην περιοχή, και ως εκ τούτου να
εξασφαλίσουν ότι οι φραγμοί ανάσχεσης του περιφερειακού εμπορίου αερίου,
έχουν ξεπεραστεί. Οι τέσσερις ομάδες εργασίας (ΕΕ-Τουρκία-Αζερμπαϊτζάν,
ΕΕ-Τουρκία-Τουρκμενιστάν, ΕΕ-Τουρκία-Ιράν, ΕΕ-Τουρκία-Κουρδικό Ιράκ),
θα αποτελούν τους βασικούς πυλώνες μιας νέας εταιρικής στρατηγικής
συνεργασίας στο αέριο ΕΕ-Τουρκίας.
Παράλληλα με την ενεργειακή διπλωματία, η ΕΕ και η Τουρκία θα πρέπει
να θεσπίσουν έναν ειδικό μηχανισμό χρηματοδότησης για επενδύσεις σε
υποδομές φυσικού αερίου, με ένα πρωταρχικό στόχο στην αναβάθμιση του
τουρκικού δικτύου φυσικού αερίου (μέσω του οποίου νέοι όγκοι αερίου από
περιφερειακούς προμηθευτές θα μπορούσαν επίσης να εισρεύσουν στα σύνορα
Τουρκίας-ΕΕ). Η Ευρωπαϊκή Επενδυτική Τράπεζα θα μπορούσε να
διαδραματίσει σημαντικό ρόλο στην προσέλκυση ιδιωτών και θεσμικών
επενδυτών, μέσω του ευρέως συνόλου χρηματοδοτικών εργαλείων. Οι τέσσερις
ομάδες δράσεις ενεργειακής διπλωματίας ΕΕ-Τουρκίας και η πρωτοβουλία
χρηματοδότησης υποδομών αερίου ΕΕ-Τουρκίας, θα ενεργήσουν βάσει του
κοινού πλαίσιου του ενεργειακού διαλόγου υψηλού επιπέδου μεταξύ
ΕΕ_Τουρκίας, που ξεκίνησε πρόσφατα από τον αντιπρόεδρο Sefcovic και τον
υπουργό Yildiz.
Τυχόν νέες προσπάθειες συνεργασίας μεταξύ ΕΕ-Τουρκίας για τον SGC, θα
πρέπει να εστιάσει σε μικρά αλλά εφικτά, διμερή projects, αντί των
πολυμερών μεγάλων projects που, όπως στην περίπτωση του Nabucco, έχουν
αποδειχθεί ότι είναι προβληματικά σε αυτό το πολύπλοκο περιφερειακό
πλαίσιο. Το στόχος δεν θα πρέπει να είναι να παρέχουν νέες μεγάλες
εναλλακτικές λύσεις προμήθειας για τις τουρκικές και ευρωπαϊκές αγορές
φυσικού αερίου βραχυπρόθεσμα. Αυτό θα ήταν ανέφικτο, καθώς ρεαλιστικά
μια επέκταση του SGC δεν θα λάβει χώρα πριν από το 2025-2030. Ο στόχος
της θα πρέπει μάλλον να είναι η εξασφάλιση της βάσης για την επέκταση
του διαδρόμου μεσοπρόθεσμα.
Η δοκιμασμένη συνεργασία, με σχετικά περιορισμένους όγκους φυσικού
αερίου και μέχρι τέσσερις διαφορετικές πηγές προμήθειας, θα κάνει τα
περισσότερα για την μακροπρόθεσμη ασφάλεια της προσφοράς στην Ευρώπη.
Δεν είναι δυνατό να προβλεφθεί η πολιτική κατάσταση σε οποιαδήποτε από
τις δύο χώρες, αλλά η συνεργασία θα επιτρέψει στην Ευρώπη να αυξήσει την
δυναμικότητα εισαγωγής σχετικά γρήγορα, από τις πιο κατάλληλες πηγές σε
εκείνο το χρονικό σημείο. Επενδύοντας σήμερα στη δυνατότητα επέκτασης
των εισαγωγών τέσσερις διαφορετικές πηγές, χωρίς να πρέπει να δεσμεύεται
για την εισαγωγή όγκων αερίου, που αυτή τη στιγμή (ίσως και ποτέ) δεν
χρειάζονται.
(Bruegel, capital.gr)
http://energypress.gr/news/shediazontas-mia-nea-synergasia-ee-toyrkias-sto-aerio