Η αρχική συμφωνία για την εξαγορά του 35% της κοινοπραξίας που
έχει τα δικαιώματα εκμετάλλευσης του τεμαχίου 12 από την British Gas
(BG) αποτελεί την πρώτη καλή είδηση για τα κυπριακά ενεργειακά
τεκταινόμενα εδώ και μήνες. Το προσύμφωνο εξαγοράς αυτών των δικαιωμάτων
από τη Noble Energy που έως σήμερα κατέχει το 70% των μετοχών στο
κοινοπρακτικό σχήμα που θα αναπτύξει το κοίτασμα Αφροδίτη, αλλάζει τα
δεδομένα σε ένα ευρύτερο πλαίσιο τόσο σε κυπριακό όσο και σε
περιφερειακό επίπεδο.
Το προσύμφωνο αυτό, απότοκος εμπορικής
διαπραγμάτευσης μεταξύ εταιριών που η κυπριακή κυβέρνηση καλείται τώρα
να εγκρίνει, προσθέτει μια σειρά από προφανή πλεονεκτήματα με
σημαντικότερο την παρουσία της BG στην κοινοπραξία με τη “διπλή”
ιδιότητα του παραγωγού αλλά και του αγοραστή φυσικού αερίου.
Η ιδιότητα αυτή από μόνη της καθιστά την ανάπτυξη του εν λόγω
τεχνικο-οικονομικά πολύπλοκου πεδίου αξιόπιστα υλοποιήσιμη διότι
συμπεριλαμβάνει μεταξύ των δυνητικών αγοραστών του μελλοντικού αερίου
έναν από τους δύο βασικούς μετόχους της κοινοπραξίας παραγωγής. Το
γεγονός ότι ο εν λόγω αγοραστής αποτελεί την κορυφαία εταιρία εμπορίας
ΥΦΑ (Υγροποιημένου Φυσικού Αερίου) παγκοσμίως που παράλληλα
διαχειρίζεται και το τερματικό υγροποίησης του Idku στην Αίγυπτο,
πολλαπλασιάζει έτι περαιτέρω την αξιοπιστία του εγχειρήματος. Προσφέρει
εν ολίγοις ασφάλεια ζήτησης (security of demand) που θα διευκολύνει τη
χρηματοδότηση της όλης επένδυσης από διεθνή ιδιωτικά τραπεζικά κεφάλαια
χωρίς τη στήριξη των οποίων δεν μπορεί να παραχθεί ούτε ένα κυβικό μέτρο
αερίου.
Σε αντίθεση με την αγορά πετρελαίου που διαθέτει μοναδική ευελιξία, η
εξεύρεση αγοραστών πρίν την ανάπτυξη του κοιτάσματος υδρογονανθράκων
αποτελεί -στις πλείστες των περιπτώσεων- προϋπόθεση για την έναρξη της
παραγωγής φυσικού αερίου. Στις περιπτώσεις ανάπτυξης φυσικού αερίου, οι
ιδιωτικές τράπεζες που θα χρηματοδοτήσουν την επένδυση σε ποσοστό
70%-80% των απαιτούμενων κεφαλαίων, πρέπει να γνωρίζουν όχι μόνο πόσο
είναι το κοίτασμα και ποιό είναι το field development plan της ανάπτυξής
του -όπως συμβαίνει στην περίπτωση πετρελαϊκών πεδίων- αλλά το ποιός
έχει ήδη αγοράσει τις ποσοτητές του φυσικού αερίου που δεν έχει ακόμη
παραχθεί και τον με ποιό τρόπο (αγωγό, τερματικό υγροποίησης,
συμπιεσμένο αέριο) θα φτάσει το αέριο στον τελικό αγοραστή;
Ειδικότερα σε περιπτώσεις αγορών που λειτουργούν με βάση την παροχή
μακροπρόθεσμων συμβολαίων αγοράς/πώλησης αερίου, όπως ισχύει σχεδόν σε
όλο τον κόσμο εκτός από τη Βόρεια Αμερική και τμήματα της Βορειοδυτικές
Ευρώπης, το συμβόλαιο αγοραπωλησίας λειτουργεί ως εγγύηση για την
εξασφάλιση τραπεζικής δανειοδότησης. Υπό την άποψη αυτή η δυνητική
ένταξη της BG στο σχήμα εκμετάλλευσης της Αφροδίτης βελτιώνει τις
προϋποθέσεις για την ανάπτυξη του κυπριακού κοιτάσματος μόνο εάν η BG
αγοράσει το κυπριακό αέριο για να το υγροποιήσει στο αιγυπτιακό
τερματικό, τη δυναμικότητα του οποίου ελέγχει σε ποσοστό 35,5%.
Από την πλευρά της η BG θέλει να εισέλθει στην κοινοπραξία ώστε να
ελαχιστοποιήσει το κόστος αγοράς του αερίου, κάτι που αποτελεί συνήθη
εμπορική πρακτική και θα ισχύσει σε περίπτωση που ανακαλυφθεί αέριο από
τις γεωτρήσεις που θα πρέπει να ξεκινήσει η ΕΝΙ στην κυπριακή ΑΟΖ μέσα
στο 2016. Στην περίπτωση της ιταλικής ημι-κρατικής εταιρίας το όποιο
αέριο ανακαλυφθεί θα μπορούσε να αγορασθεί από την ίδια προς διάθεση στο
αιγυπτιακό τερματικό της Damietta τη δυναμικότητα του οποίου ελέγχει σε
ποσοστό 40%, ενώ το 20% της μελλοντικής παραγωγής που δεν θα ανήκει
στην Κυπριακή Δημοκρατία θα διατεθεί στη νοτιοκορεατική Kogas (Korean
Gas) που επίσης συμμετέχει με ποσοστό 20% στην κοινοπραξία που ελέγχει
τα δικαιώματα εκμετάλλευσης των κυπριακών θαλασσοτεμαχίων 2, 3 και 9.
Η συμμετοχή της BG στην Αφροδίτη, εφόσον εγκριθεί από το υπουργικό
συμβούλιο δεν θα μειώσει το κόστος ανάπτυξης του πεδίου που υπολογίζεται
στα $2-3 δις ούτε θα ελαφρύνει το κόστος κατασκευής του αγωγού που θα
συνδέσει το πεδίο με το σημείο πώλησής του στη Αίγυπτο το κόστος του
οποίου κατά πάσα πιθανότητα θα υπερβεί το $1 δις. Η συμμετοχή της BG
επίσης δεν συνεπάγεται σε καμία περίπτωση αλλαγή της βρετανικής
πολιτικής στο Κυπριακό. Η BG είναι ιδιωτική εταιρία και βρίσκεται σε
διαδικασία εξαγοράς της από μια άλλη ιδιωτική εταιρία, τη Shell, όπου η
πλειοψηφία των μετοχών της δεν βρίσκεται καν σε αγγλικά χέρια. Με
δεδομένη τη βρετανική στάση και τις βρετανικές απαιτήσεις περί ύπαρξης
δικαιωμάτων αιγιαλίτιδας ζώνης και ΑΟΖ στις βάσεις της Δεκέλειας και του
Ακρωτηρίου, η BG δεν θα έπρεπε να συμμετάσχει καν στην κοινοπραξία της
Αφροδίτης γιατί η συμμετοχή της αντίκειται στη βρετανική πολιτική.
Η κίνηση της BG δεν επιδέχεται γεωπολιτικών αναγνώσεων που είναι προς
το συμφέρον του Κυπριακού Ελληνισμού αναφορικά με τη στάση του
Λονδίνου. Ας θυμιθούμε απλώς ότι στα τέλη Οκτωβρίου 2014 ο κ.Κάμερον
έφτασε στο σημείο να αμφισβητήσει την ύπαρξη της ΑΟΖ μας πρίν από την
επίλυση του Κυπριακού για να λάβει την πληρωμένη απάντηση της κας Μέρκελ
ότι “αφού όλα τα κράτη της Ε.Ε έχουν ΑΟΖ γιατί να μην έχει και η Κύπρος
?” (http://www.philenews.com/el-gr/eidiseis-politiki/39/225514/o-kameron-enopion-ee-amfisvitise-tin-aoz-tis-kypriakis-dimokratias,
29/10/2014). Η πρωτοβουλία της BG καθιστά ωστόσο το σύνολο της
επένδυσης σαφώς πιο “χρηματοδοτήσιμο” και -ένεκα Idku- φαίνεται ότι
κατευθύνει την εξαγωγή του κυπριακού αερίου όχι προς τη Damietta, όπου
κυριαρχούν ιταλο-ισπανικά συμφέροντα (ENI & Gas Natural), αλλά προς
το Idku.
Σε αυτό το τερματικό εκτός από την BG διαδραματίζουν σημαντικό ρόλο
κρατικά αιγυπτιακά και κρατικά μαλαισιανά συμφέροντα, καθώς το 35,5% της
δυναμικότητας υγροποίησης ελέγχεται από την Petronas ενώ οι αιγυπτιακές
EGAS και EGPC (Egyptian General Petroleum Co.) ελέγχουν η κάθε μια από
12% της δυναμικότητας του σταθμού. Η ένταξη της BG στο σχήμα των μετόχων
του τεμαχίου 12 αυξάνει παράλληλα τη διαπραγματευτική δυνατότητα της
Λευκωσίας να διασφαλίσει τη σύμφωνη γνώμη όλων των εταίρων της
κοινοπραξίας υπέρ της εξαγωγής του κυπριακού αερίου στο Idku, μια
ομοφωνία που μάλλον δεν φαίνεται να υπάρχει λόγω των δημοσιοποιημένων
ενστάσεων της Delek.
Στις 20 Οκτωβρίου 2015 η ισραηλινή εταιρία δήλωσε στο πλαίσιο
ενημέρωσης των μετόχων της στο χρηματιστήριο του Τέλ Αβίβ ότι δεν θα
συμφωνήσει στην εξαγωγή κυπριακού αερίου προς τα τερματικά της Αιγύπτου
αλλά μόνο στην εσωτερική αγορά της Αιγύπτου, σε μια αγορά δηλαδή που
μετά την ανακάλυψη του Zohr πολύ απλά έχει πάψει να υφίσταται!
Η πρόθεση της ισραηλινής εταιρίας να καθυστερήσει την ανάπτυξη της
Αφροδίτης έως ότου πουληθούν στα αιγυπτιακά τερματικά όσο το δυνατόν
μεγαλύτερες ποσότητες αερίου από το Ταμάρ και πρωτίστως το Λεβιαθάν
είναι τόσο προφανής όσο είναι και κοντόφθαλμη δεδομένου ότι υπάρχει
επάρκεια δυναμικότητας στο Idku και τη Damietta για να εξυπηρετήσει και
τα τρία πεδία (Αφροδίτη, Ταμάρ και Λεβιαθάν) εφόσον δεν αυξηθούν οι
όγκοι των υπο διαπραγμάτευση υφιστάμενων συμβολαίων πώλησης από τα
ισραηλινά πεδία.
Το ερώτημα είναι για πόσο ακόμη η κυπριακή κυβέρνηση θα επιτρέψει στη
Delek να συνεχίσει αυτήν τη τακτική κωλλυσιεργείας που σε τελική
ανάλυση αντίκειται και στα δικά της εμπορικά συμφέροντα, δεδομένου ότι η
όλη διαδικασία ανάπτυξης του Λεβιαθάν έχει καθυστέρησει εδώ και περίπου
ένα χρόνο λόγω εσωτερικών ισραηλινών ρυθμιστικών προβλημάτων. Μέσα στον
ιδιο χρόνο ανακαλύφθηκε το Zohr. Κανείς δεν έχει την πολυτέλεια να
βρίσκεται μετά από ένα χρόνο στο ίδιο σημείο που βρισκόμαστε σήμερα...
* του Δρ. Θεόδωρου Τσακίρη (tsakiris.t@unic.ac.cy), Επίκουρου Καθηγητή Γεωπολιτικής & Οικονομικών των Υδρογονανθράκων στο Πανεπιστήμιο Λευκωσίας
http://energypress.gr/news/i-eisodos-tis-bg-stin-kx-afroditi-kai-oi-epiptoseis-tis-gia-tin-anaptyxi-ton-kypriakon
No comments:
Post a Comment