Τροπολογία ΥΠΕΚΑ για εφοδιασμό φυσικού αερίου και λατομεία

Τροπολογία στο σχέδιο νόμου «Ρυθμίσεις Θεμάτων Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας και άλλες Διατάξεις» κατέθεσε την Παρασκευή το απόγευμα το υπουργείο Περιβάλλοντος, Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής που αφορά στην ασφάλεια εφοδιασμού του φυσικού αερίου και των λατομείων.

Με την νέα τροπολογία θα επιβαρύνονται όλοι οι καταναλωτές φυσικού αέριου θα επιβαρύνονται με ειδικό «τέλος ασφάλειας εφοδιασμού», το οποίο θα καθοριστεί από τη Ρυθμιστική Αρχή Ενέργειας.

Σε ό,τι αφορά τα θέματα ασφάλειας εφοδιασμού, η τροπολογία εναρμονίζει το εθνικό με το Κοινοτικό δίκαιο, εντάσσοντας στους «προστατευόμενους καταναλωτές» και τους οικιακούς πελάτες που είναι συνδεδεμένοι με δίκτυο διανομής, και με την πρόβλεψη θέσπισης σχεδίου έκτακτης ανάγκης ύστερα από εισήγηση του ΔΕΣΦΑ.

Παράλληλα, με την τροπολογία ρυθμίζονται θέματα λατομείων και μεταλλείων. Ειδικότερα, η τροπολογία για το θέμα του εφοδιασμού φυσικού αερίου και των λατομείων αναφέρει τα εξής:

«ΑΙΤΙΟΛΟΓΙΚΗ ΕΚΘΕΣΗ
ΕΠΙ ΤΗΣ ΠΡΟΣΘΗΚΗΣ - ΤΡΟΠΟΛΟΓΙΑΣ ΣΤΟ ΣΧΕΔΙΟ ΝΟΜΟΥ

«ΡΥΘΜΙΣΕΙΣ ΘΕΜΑΤΩΝ ΑΝΑΝΕΩΣΙΜΩΝ ΠΗΓΩΝ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ ΚΑΙ ΑΛΛΕΣ ΔΙΑΤΑΞΕΙΣ»
Άρθρο Πρώτο

Με το Άρθρο Πρώτο προστίθενται παράγραφοι 12 - 17 στο άρθρο 17 του σχεδίου νόμου.

Παράγραφος 12: Προστίθεται ορισμός των Προστατευόμενων  Καταναλωτών Φυσικού Αερίου και παρέχεται η δυνατότητα στον Υπουργό ΠΕΚΑ να διευρύνει τον ορισμό αυτό σύμφωνα με το άρθρο 2 του Κανονισμού 994/2010 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου της 20ης Οκτωβρίου 2010 σχετικά με τα μέτρα κατοχύρωσης της ασφάλειας εφοδιασμού με αέριο και την κατάργηση της οδηγίας 2004/67/ΕΚ του Συμβουλίου (L 295).

Παράγραφος 13: Με την προτεινόμενη τροποποίηση της παραγράφου 1 του άρθρου 73 του ν. 4001/2011 προβλέπεται ότι το σχέδιο έκτακτης ανάγκης θεσπίζεται με απόφαση της ΡΑΕ, ως Αρμόδιας Αρχής σύμφωνα με το άρθρο 12 του νόμου 4001/2011. Γίνεται αναφορά στα όργανα λήψης αποφάσεων για την εφαρμογή του σχεδίου έκτακτης ανάγκης, καθώς και στα τρία επίπεδα κρίσης σύμφωνα με το άρθρο 10 του Κανονισμού 994/2010, ήτοι το επίπεδο έγκαιρης προειδοποίησης, το επίπεδο επιφυλακής και το επίπεδο έκτακτης ανάγκης.

Με την προτεινόμενη τροποποίηση της παραγράφου 2 του άρθρου 73 του ν. 4001/2011 καθορίζεται η χρονική σειρά λήψης των μέτρων σύμφωνα με τον Κανονισμό 994/2010 και τα αντίστοιχα παραρτήματα αυτού. Σκοπός της προτεινόμενης διάταξης είναι να παρέχεται κατά πρώτον, η ευχέρεια στην αγορά να διαχειριστεί την κρίση με ίδια μέτρα. Σε δεύτερο επίπεδο, λαμβάνονται μέτρα εκτός αγοράς, μόνο εφόσον έχουν εξαντληθεί τα μέτρα αγοράς και διαπιστώνεται αδυναμία ικανοποίησης της ζήτησης φυσικού αερίου. Ορίζονται ως βασικά κριτήρια για τη λήψη μέτρων εκτός αγοράς, ο εφοδιασμός των Προστατευόμενων Καταναλωτών και η επάρκεια ισχύος στο Σύστημα Μεταφοράς Ηλεκτρικής Ενέργειας.

Με την προτεινόμενη τροποποίηση της παραγράφου 3 του άρθρου 73 του ν. 4001/2011 προβλέπει ρητώς ότι η επιβεβλημένη διακοπή παροχής σε πελάτες, ως μέτρο εκτός αγοράς, εφαρμόζεται μόνο μετά από κήρυξη έκτακτης ανάγκης. Ο τρόπος εφαρμογής της γίνεται σύμφωνα με τους κανόνες και τις διαδικασίες που ορίζονται στο σχέδιο έκτακτης ανάγκης. Δεδομένου ότι το/α αρμόδιο/α όργανο/α προβαίνει/ουν σε εντολή διακοπή παροχής σύμφωνα με τους εγκεκριμένους κανόνες και τα οριζόμενα στο σχέδιο έκτακτης ανάγκης με σκοπό την εξασφάλιση της αδιάλειπτης τροφοδοσίας των Προστατευόμενων Καταναλωτών, το δεύτερο εδάφιο της παραγράφου αποκλείει τη διεκδίκηση από τους διακοπτόμενους πελάτες αποζημιώσεως από τα όργανα αυτά, , λόγω ενδεχόμενης οικονομικής τους επιβάρυνσης.

Η ρύθμιση της προτεινόμενης τροποποίησης της παραγράφου 4 του άρθρου 73 του ν. 4001/2011 κρίνεται αναγκαία ώστε να μην προκρίνεται η χρήση εναλλακτικού καυσίμου πετρελαίου έναντι λοιπών οικονομικότερων λύσεων. Η σύμβαση του ΔΕΣΦΑ με τις μονάδες που διατηρούν εναλλακτικό καύσιμο, η οποία ήδη προβλέπεται στην παράγραφο 3 του άρθρου 73, όπως ισχύει,  μεταλλάσσεται από «κατά προτεραιότητα διακοπή» (και άρα κατά προτεραιότητα αλλαγή καυσίμου) σε «διατήρηση διαθεσιμότητας». Με την προτεινόμενη διάταξη, η απόφαση λειτουργίας μιας μονάδας με  εναλλακτικό καύσιμο ντίζελ, το οποίο ως καύσιμο είναι κατά 150%-200% ακριβότερο από το φυσικό αέριο, λαμβάνεται στο πλαίσιο της συμμετοχής της μονάδας στην αγορά ηλεκτρικής ενέργειας ανάλογα με την σειρά οικονομικότητας έναντι άλλων λύσεων (εισαγωγές, υδροηλεκτρική παραγωγή, πετρελαϊκές μονάδες). Μέσω του τέλους ασφάλειας εφοδιασμού θα αποζημιώνονται οι ηλεκτροπαραγωγοί μόνο για τη διατήρηση αποθεμάτων και την εξασφάλιση της διαθεσιμότητας των μονάδων για λειτουργία με εναλλακτικό καύσιμο.

Σύμφωνα με τον Κανονισμό 994/2010, σε περίπτωση που δεν προβλέπεται μηχανισμός αγοράς για τη διαχείριση ζήτησης απαιτείται η υλοποίηση υποδομών μεγαλύτερης δυναμικότητας για την ικανοποίηση του Κανόνα Ν-1. Αυτό δύναται να οδηγήσει σε σημαντική επιβάρυνση των καταναλωτών φυσικού αερίου σε μεσοπρόθεσμο ορίζοντα. Με την προτεινόμενη τροποποίηση της παραγράφου 5 του άρθρου 73 του ν. 4001/2011 προκρίνεται η δημιουργία μηχανισμού διαχείρισης ζήτησης, λόγω της μη ύπαρξης ημερήσιας αγοράς φυσικού αερίου, όπου ο περιορισμός της ζήτησης πραγματοποιείται μέσω συμβάσεων που συνάπτονται ελεύθερα μεταξύ Προμηθευτών και Μεγάλων Πελατών. Για την επιτυχία του μηχανισμού, προτείνεται τμήμα ή το σύνολο των καταβαλλόμενων αποζημιώσεων των Προμηθευτών να καλύπτεται από το τέλος ασφάλειας εφοδιασμού εκ των υστέρων, δηλαδή μετά την εφαρμογή του μηχανισμού διαχείρισης ζήτησης. Οι αποζημιώσεις θα έχουν ανώτατο όριο, το οποίο θα καθορίζεται στην απόφαση της ΡΑΕ που προβλέπεται στην παράγραφο 6, με στόχο να διαφυλαχθεί η επάρκεια του Λογαριασμού Ασφάλειας Εφοδιασμού. Εντός των προκαθορισμένων ορίων, ο Προμηθευτής που δε συμμετείχε στην πρόκληση της κρίσης θα μπορεί να διεκδικήσει το σύνολο της αποζημίωσης που κατέβαλε για αποδεδειγμένη διαχείριση ζήτησης Πελατών του κατά τη διάρκεια της κρίσης. Αντιστοίχως, ο Προμηθευτής που συμμετείχε στην πρόκληση της κρίσης, είτε δεν θα μπορέσει να διεκδικήσει εν τέλει αποζημίωση, είτε θα μπορέσει να διεκδικήσει τμήμα αυτής, αναλόγως του βαθμού υπαιτιότητας του. Η καταβολή των αποζημιώσεων ακόμη και κατά τη διάρκεια κρίσεων έκτακτης ανάγκης για περικοπές που ενεργοποιήθηκαν στο επίπεδο επιφυλακής στοχεύει στο να μεγιστοποιήσει το κίνητρο των Μεγάλων Πελατών να συμμετάσχουν στο μηχανισμό διαχείρισης ζήτησης από την έναρξη μιας κρίσης.

Με την προτεινόμενη τροποποίηση της παραγράφου 6 του άρθρου 73 του ν. 4001/2011, εκτός από τη χρηματοδότηση των συμβάσεων των προηγούμενων παραγράφων, προβλέπεται, για πρώτη φορά, η δυνατότητα χρηματοδότησης μέτρων που εντάχθηκαν στις στρατηγικές του σχεδίου προληπτικής δράσης από το τέλος ασφάλειας εφοδιασμού, βάσει ανάλυσης κόστους οφέλους και υπό τις προϋποθέσεις που προβλέπονται στη σχετική απόφαση της ΡΑΕ. Το τέλος ασφάλειας εφοδιασμού καταβάλλεται από όλους τους καταναλωτές φυσικού αερίου. Δεδομένου ότι διαφορετικές κατηγορίες καταναλωτών απολαμβάνουν διαφορετικό επίπεδο ασφάλειας εφοδιασμού κρίνεται σκόπιμο να προβλεφθεί ότι  στην απόφαση της ΡΑΕ δύναται να καθορίζεται διαφορετικό ύψος τέλους ασφάλειας εφοδιασμού για διαφορετικές κατηγορίες καταναλωτών φυσικού αερίου.

Με στόχο την διασφάλιση της τροφοδοσίας των προστατευόμενων πελατών υπό ιδιαίτερα δυσμενείς συνθήκες κατά τις οποίες  ο προμηθευτής τους αδυνατεί να παραδώσει επαρκείς ποσότητες αερίου, ο ΔΕΣΦΑ υποχρεούται δια νόμου να προβεί σε αναγκαστική αεριοποίηση των απαιτούμενων ποσοτήτων ΥΦΑ που άλλος Χρήστης, πέραν του προμηθευτή, τυχόν διαθέτει στη Ρεβυθούσα, προκειμένου να εξασφαλισθεί η αδιάλειπτη τροφοδοσία των προστατευόμενων καταναλωτών. Τούτο επιτυγχάνεται με την προτεινόμενη τροποποίηση της παραγράφου 7 του άρθρου 73 του ν. 4001/2011.

Παράγραφος 14: Προτείνεται η προσθήκη παραγράφου 1α στο άρθρο 48 του ν. 4001/2011. Σύμφωνα με τη νέα διάταξη, ως υπεύθυνοι  για τη διασφάλιση της αδιάλειπτης παροχής Φυσικού Αερίου στους Προστατευόμενους Καταναλωτές, ορίζονται οι Προμηθευτές. Οι ειδικότερες υποχρεώσεις που επιβάλλονται για το σκοπό αυτό θα πρέπει να καθορισθούν μέσω του Κανονισμού Αδειών, καθώς και των σχετικών Αδειών Διανομής ΕΠΑ.

Παράγραφος 15: Η διάταξη του άρθρου 69 παρ. 2 στοιχείο (ιε) του ν. 4001/2011 τροποποιείται ώστε να εναρμονιστεί με την προτεινόμενη τροποποίηση των διατάξεων του άρθρου 73 του ίδιου νόμου.

Παράγραφος 16: Η διάταξη του άρθρου 81 παρ. 3 του ν. 4001/2011 αναδιατυπώνεται σύμφωνα με τα οριζόμενα για τον Προμηθευτή Τελευταίου Καταφυγίου στο άρθρο 57 του ίδιου νόμου.

Παράγραφος 17: Η προτεινόμενη διάταξη τροποποιεί το άρθρο 183 του ν. 4001/2011 και παρατείνει για ένα ακόμη έτος την ταχθείσα καταληκτική ημερομηνία λειτουργίας των λατομείων αδρανών υλικών και των λατομείων μαρμάρων, τα οποία έχουν συμπληρώσει τον μέγιστο προβλεπόμενο χρόνο λειτουργίας τους.

Συγκεκριμένα:

Με την παράγραφο 1 του νέου άρθρου 183 παρατείνεται μέχρι 31-12-2015 και υπό συγκεκριμένες προϋποθέσεις η λειτουργία των λατομείων αδρανών υλικών που λειτουργούν εντός λατομικών περιοχών (ή  εντός των χώρων συγκέντρωσης λατομικών επιχειρήσεων του άρθρου 15 του Ν. 1515/1985) ή με βάση τις διατάξεις του άρθρου 8 παρ. 2α και 2β του Ν.1428/1984, όπως ισχύουν, και των οποίων οι συμβάσεις μίσθωσης ή οι άδειες εκμετάλλευσης έχουν συμπληρώσει ή συμπληρώνουν μέχρι 31-12-2014 την προβλεπόμενη διάρκεια των τριάντα ετών. Σκοπός της διάταξης είναι η αποτροπή της διακοπής της λειτουργίας των εν λόγω λατομείων, μόνο και μόνο επειδή συμπλήρωσαν την τριακονταετία. Η συγκεκριμένη διάρκεια ισχύος των συμβάσεων μίσθωσης ή αδειών εκμετάλλευσης καθιερώθηκε με το Ν.2115/1993, διότι τότε ο νομοθέτης έκρινε, όπως προκύπτει και από την εισηγητική έκθεσή του, ότι αυτή ήταν επαρκής για την απόσβεση των σημαντικών δαπανών που απαιτούντο για τη δημιουργία σύγχρονων λατομείων (αγορά-ανανέωση εγκαταστάσεων, μηχανικού εξοπλισμού, δημιουργία έργων υποδομής, διανοίξεως λατομείων κλπ). Αυτή η προσέγγιση, όμως, δεν ανταποκρίνεται πλέον στις σύγχρονες επιταγές και δεν λαμβάνει υπόψη σημαντικές παραμέτρους.

Τούτο διότι η ορθολογική διαχείριση του φυσικού πλούτου επιτάσσει την πλήρη αξιοποίηση των κοιτασμάτων σε θέσεις, όπου έχει ήδη συντελεσθεί η επέμβαση στο περιβάλλον, καθώς αυτή αποτελεί την πιο ενδεδειγμένη από περιβαλλοντική άποψη λύση. Εξάλλου, δεδομένου ότι οι πρώτες συμβάσεις μίσθωσης ή άδειες εκμετάλλευσης χρονολογούνται από το 1977, η σταδιακή διακοπή λειτουργίας των λατομείων αδρανών υλικών θα έχει ιδιαίτερα αρνητικές επιπτώσεις για την εθνική και την τοπική οικονομία.

Με γνώμονα τις αρχές της βιώσιμης ανάπτυξης οι οποίες επιβάλλουν την ορθολογικότερη και πλήρη  αξιοποίηση των φυσικών πόρων και την αποτελεσματικότερη προστασία του περιβάλλοντος, το Υπουργείο Περιβάλλοντος, Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής προτίθεται, στο αμέσως επόμενο διάστημα, να επεξεργαστεί νέο σχέδιο νόμου, προκειμένου να αντιμετωπιστούν συνολικά τα προβλήματα που αναδύθηκαν προϊόντος του χρόνου από την εφαρμογή της κείμενης νομοθεσίας και να απλουστευθεί το νομικό πλαίσιο λειτουργίας των λατομικών εν γένει ορυκτών.

Κρίνεται αναγκαίο να δημιουργηθεί ένα νέο νομικό πλαίσιο, σύγχρονο, απλούστερο, αποτελεσματικό και ευέλικτο που θα κατατείνει στην ισόρροπη ανάπτυξη και την απρόσκοπτη αξιοποίηση των κοιτασμάτων, μέχρις εξαντλήσεώς τους, με ορθολογικό τρόπο και το οποίο θα λαμβάνει, παράλληλα, μέριμνα για την προστασία και αποκατάσταση του περιβάλλοντος.

Η αξιοποίηση όλων των πηγών του εθνικού πλούτου για την εξυπηρέτηση του γενικού συμφέροντος δεν αποτελεί μόνο υποχρέωση της πολιτείας και συνταγματική επιταγή, αλλά και σημαντική παράμετρο που ενσωματώνεται διεθνώς στις αναπτυξιακές πολιτικές και, ιδίως, της Ε.Ε., όπως στην πρόσφατη πρωτοβουλία του Επιτρόπου Verheugen «Πρωτοβουλία για τις πρώτες ύλες - Κάλυψη των ουσιωδών αναγκών μας για ανάπτυξη και απασχόληση στην Ευρώπη (COM(2008)699)».

Η εξορυκτική δραστηριότητα αναπτύσσεται ουσιαστικά στην περιφέρεια, όπου οι γεωλογικοί και κοιτασματολογικοί παράγοντες το επιτρέπουν, συμβάλλοντας στη δημιουργία θέσεων εργασίας και στηρίζοντας συναφείς οικονομικές δραστηριότητες. Δεδομένης, λοιπόν, της συμβολής της αξιοποίησης του ορυκτού πλούτου στην περιφερειακή ανάπτυξη, αλλά και της διαχρονικής ζήτησης των λατομικών προϊόντων, οι αποφάσεις της Διοίκησης πάνω σε θέματα εγκατάστασης και λειτουργίας εκμεταλλεύσεων λατομείων θα πρέπει να είναι αποτέλεσμα συγκερασμού της προστασίας του περιβάλλοντος με την οικονομική και κοινωνική ανάπτυξη.

Λαμβανομένων υπόψη όλων των ανωτέρω, η διακοπή λειτουργίας των λατομείων του εν λόγω άρθρου λόγω συμπλήρωσης της τριακονταετίας τη δεδομένη χρονική περίοδο και πριν τεθεί σε εφαρμογή το νέο νομικό πλαίσιο, με το οποίο θα αλλάξει η προσέγγιση σε σχέση με το χρονικό ορίζοντα λειτουργίας των λατομείων και που ενδεχομένως να μη διατηρήσει τον ίδιο χρονικό ορίζοντα λειτουργίας για τα λατομεία, μόνο προβλήματα θα δημιουργούσε. Με γνώμονα λοιπόν την ομαλή και οικονομικά συμφέρουσα τροφοδοσία της χώρας με αδρανή υλικά, αλλά και την αποτροπή δυσχερειών εφαρμογής του νέου νομικού πλαισίου είναι σκόπιμο να παραταθεί η λειτουργία των εν λόγω λατομείων μέχρι 31-12-2014, εύλογο χρονικό διάστημα εντός του οποίου θα πρέπει να ολοκληρωθεί η διαδικασία επεξεργασίας και δημοσίευσης του νέου νομικού πλαισίου. Η επιτακτική ανάγκη άμεσης θέσπισης του νέου νομικού πλαισίου, περιορίζει χρονικά την ισχύ της εν λόγω διάταξης.
Βεβαίως,  ως προϋπόθεση για  την παράταση της λειτουργίας των λατομείων τίθεται η ανανέωση των σχετικών εγγυητικών επιστολών για την εκπλήρωση των υποχρεώσεων που απορρέουν  από την μελέτη αποκατάστασης του περιβάλλοντος και την καλή εκτέλεση των συμβάσεων μίσθωσης. Εκτός από την παραπάνω προϋπόθεση η συνέχιση της λειτουργίας τους ορίζεται ότι θα πρέπει να γίνεται σύμφωνα με τα προβλεπόμενα στις πλέον πρόσφατες αποφάσεις έγκρισης της τεχνικής μελέτης, των περιβαλλοντικών όρων και της επέμβασης σε δασική έκταση, λαμβάνοντας υπόψη και το γεγονός ότι η παράταση που δίνεται  έχει το χαρακτήρα προσωρινής ρύθμισης μέχρι τη μετάβαση στο νέο νομικό πλαίσιο.

Με την παράγραφο 3 του νέου άρθρου 183,  ορίζεται η διαδικασία για την αποκατάσταση του περιβάλλοντος λατομείων των οποίων η λειτουργία διακόπτεται απροσδόκητα χωρίς υπαιτιότητα του προσώπου που τα εκμεταλλεύεται, ένεκα αποφάσεων της Διοίκησης ή των Δικαστηρίων, όπως συμβαίνει σε περίπτωση ακύρωσης από το Συμβούλιο της Επικρατείας αποφάσεων καθορισμού λατομικών περιοχών ή αποχαρακτηρισμού λατομικών περιοχών επειδή ανέκυψαν λόγοι που επιβάλουν τον αποχαρακτηρισμό τους ή διακοπής λειτουργίας λατομείων τα οποία λειτουργούσαν νομίμως εκτός λατομικών περιοχών για λόγους δημοσίου συμφέροντος κ.τ.λ.

Με γνώμονα την αποκατάσταση του περιβάλλοντος, στο άρθρο περιλαμβάνεται και ρητή διατύπωση για την υποχρέωση των εκμεταλλευτών των λατομείων μαρμαρόσκονης - μαρμαροψηφίδας, των οποίων η άδεια εκμετάλλευσης εξεδόθη με τις διατάξεις του ν. 669/1977, να αποκαταστήσουν το περιβάλλον, σε περίπτωση που δεν καταστεί εφικτή η παράταση της άδειας εκμετάλλευσης ή της σύμβασης μίσθωσης.

Με την παράγραφο 4 του νέου άρθρου 183, θεσπίζεται η καταβολή «πράσινου τέλους» από τους εκμεταλλευόμενους τα λατομεία των προηγούμενων παραγράφων. Το τέλος αυτό θα ανέρχεται στο 1% επί της αξίας των πωλούμενων προϊόντων και θα κατατίθεται σε ειδικό λογαριασμό του Πράσινου Ταμείου. Είναι σημαντικό ότι το τέλος αυτό θα διατίθεται αποκλειστικά για περιβαλλοντικές δράσεις στην  περιοχή του Δημοτικού Διαμερίσματος στο οποίο λειτουργούν τα εν λόγω λατομεία, αντισταθμίζοντας έτσι τις οχλήσεις ή περιβαλλοντικές επιβαρύνσεις που ενδεχομένως υφίσταται η περιοχή από τη λειτουργία τους.

Τέλος με την παράγραφο 5 του νέου άρθρου 183, εξαιρούνται των ρυθμίσεων των παραγράφων 1 και 3 τα λατομεία τα οποία δεν συμπληρώνουν τριακονταετία μέχρι 31-12-2011, ώστε να συνεχίσουν την λειτουργία τους σύμφωνα με τα προβλεπόμενα από τις ήδη ισχύουσες διατάξεις».

http://www.energypress.gr/news/Tropologia-YPEKA-gia-efodiasmo-fysikoy-aerioy-kai-latomeia