Η έλλειψη αποθήκης η αχίλλειος πτέρνα του Ελληνικού συστήματος φυσικού αερίου

Για μια ακόμη φορά η έλλειψη επαρκούς αποθηκευτικού χώρου αποδεικνύεται το τρωτό σημείο του συστήματος μεταφοράς και διανομής φυσικού αερίου στην Ελλάδα. Κάτι που έγινε ιδιαίτερα αισθητό το προ-περασμένο Σαββατοκύριακο όταν ο ΔΕΣΦΑ έθεσε σε κατάσταση εκτάκτου ανάγκης το σύστημα φυσικού αερίου, λόγω των περιορισμένων αποθεμάτων LNG στη Ρεβυθούσα.

Το πρόβλημα ως γνωστόν προέκυψε λόγω των περικοπών που έκανε η Τουρκία των ποσοτήτων αερίου που εισέρχονται στην Ελλάδα μέσω του ελληνοτουρκικού αγωγού, προκειμένου να καλύψει την αυξημένη δικιά της ζήτηση για αέριο, η οποία κορυφώθηκε λόγω της σφοδρής κακοκαιρίας κατά τις τελευταίες δύο εβδομάδες. Μάλιστα αυτή δεν είναι η πρώτη περίπτωση που συμβαίνει αυτό, αφού το φαινόμενο είχε επαναληφθεί πριν δύο χρόνια, όταν συνέπεσε να υπάρχουν μειωμένες παραλαβές και από την Gazprom μέσω Βουλγαρίας, με αποτέλεσμα να υπάρξει πολύ σοβαρότερο πρόβλημα και να προσφύγει τελικά η ΔΕΠΑ σε διαιτησία με την τουρκική BOTAS. Να σημειώσουμε ότι ο τερματικός σταθμός LNG στη Ρεβυθούσα διαθέτει δύο δεξαμενές συνολικής χωρητικότητας 120.000 κυβ. μέτρα οι οποίες όμως δεν επαρκούν να καλύψουν τυχόν ελλείψεις του εθνικού δικτύου για περισσότερο από 10 ημέρες και με την προϋπόθεση ότι υπάρχουν ικανά αποθέματα. Κάτι όμως που δεν συμβαίνει τώρα καθότι η επόμενη τακτική παράδοση υγροποιημένου αερίου από την Αλγερία είναι προγραμματισμένη για τις 2 Ιανουαρίου με ένα φορτίο 73,000 κυβ. μέτρων με το πλοίο LNG Cheikh El Mokrani για λογαριασμό της ΔΕΠΑ. Η όλη κατάσταση αναμένεται ότι θα βελτιωθεί σημαντικά το 2015/ 2016 όταν θα έχει ολοκληρωθεί η κατασκευή της τρίτης δεξαμενής στη Ρεβυθούσα χωρητικότητας 95,000 κυβ. μέτρων, ένα δύσκολο τεχνικά έργο που είναι τώρα υπό εκτέλεση.

Όμως πέρα από τα προβλήματα με τις παραδόσεις από την Τουρκία, υψηλή ζήτηση παρατηρείται και στη χώρα μας, ιδίως του χειμερινούς μήνες, με αποτέλεσμα να μην μπορεί να αποκλειστεί κάποια έλλειψη αερίου μέσα στο επόμενο διάστημα. H κατανάλωση κυμαίνεται τις τελευταίες ημέρες στις 170.000 μεγαβατώρες έναντι κανονικής ζήτησης τους χειμερινούς μήνες στις 140-150 χιλιάδες μεγαβατώρες. Για την κάλυψη της αυξημένης ζήτησης, η ρωσική Gazpom παραδίδει εδώ και δύο εβδομάδες αυξημένες ποσότητες αερίου σε ποσοστό 20% των συμβατικών. Παράλληλα, την κατάσταση θα βοηθήσει και η ΔΕΗ, μειώνοντας την δικιά της κατανάλωση αερίου και ενεργοποιώντας ταυτόχρονα δύο λιγνιτικές μονάδες.

Όπως ανέφερε σε ρεπορτάζ του το Energia. Gr (17/12) για ν’ αντιμετωπισθεί άμεσα το πρόβλημα τροφοδοσίας της αγοράς με φυσικό αέριο μετά τον συναγερμό που σήμανε ο ΔΕΣΦΑ, εξαιτίας των μειωμένων αποθεμάτων LNG στη Ρεβυθούσα και μετά από ενέργειες της ΔΕΠΑ, το φορτίο που ήταν προγραμματισμένο για τις 2 Ιανουαρίου, τελικά ενισχυμένο στα 140,000 κ.μ. θα παραδοθεί αύριο, 24 Δεκεμβρίου δίνοντας έτσι ένα τέλος στο πρόβλημα που ανέκυψε, ακόμη και εάν η BOTAS εξακολουθήσει μειωμένη ροή παραδόσεων. Να σημειώσουμε ότι στις 13 Δεκεμβρίου ο ΔΕΣΦΑ κήρυξε το σύστημα σε κατάσταση «Έγκαιρης Προειδοποίησης», που συνιστά, όπως διευκρινίζεται από το Διαχειριστή, την πρώτη βαθμίδα ασφάλειας (οι επόμενες δύο κατά σειρά είναι η Επιφυλακή και η Έκτακτη Ανάγκη), καθώς είχαν μηδενισθεί τα αποθέματα της Ρεβυθούσας.

Η τρέχουσα δύσκολη συγκυρία όπου από την μία πλευρά το σύστημα καλείται να καλύψει αυξημένη ζήτηση λόγω των χαμηλών θερμοκρασιών ενός βαρύ χειμώνα (όχι κάτι το ασύνηθες) και από την άλλη οι προμηθευτές μας αντιμετωπίζουν οι ίδιοι προβλήματα στις παραδόσεις, έρχεται να μας υπενθυμίσει με τον πλέον άμεσο τρόπο την αναγκαιότητα ύπαρξης ενός οργανωμένου αποθηκευτικού χώρου φυσικού αερίου πέρα από το τερματικό του LNG, ο οποίος να μπορεί ν’ αντιμετωπίζει με άνεση της αυξομειώσεις στην ζήτηση. Τέτοιους αποθηκευτικούς χώρους που είναι συνήθως δεξαμενές σε υπόγειους γεωλογικούς σχηματισμούς διαθέτουν όλες οι Ευρωπαϊκές χώρες που έχουν εκτεταμένα δίκτυα όπως αυτό της ΔΕΠΑ/ΔΕΣΦΑ. Γειτονικές χώρες όπως η Βουλγαρία και η Σερβία, με καταναλώσεις σαφώς μικρότερες της Ελλάδας, όπου η κατανάλωση το 2013 αναμένεται να φθάσει τα 4,0 δις κ.μ., διαθέτουν τέτοιους χώρους όπου συνήθως αποθηκεύεται το αέριο κατά τους καλοκαιρινούς μήνες. Και η Ελλάδα διαθέτει ένα τέτοιο χώρο στο εξαντληθέν κοίτασμα φυσικού αερίου Νοτίου Καβάλας ανοικτά της Θάσου, του οποίου διαχειριστής (operator) είναι η εταιρεία Energean Oil & Gas η οποία εκμεταλλεύεται το πετρελαϊκό κοίτασμα του Πρίνου.

Η Αποθήκη φυσικού αερίου της Νοτίου Καβάλας

Στο πλαίσιο των όρων που απορρέουν από την εκχώρησή της η «Energean» εκπόνησε εγκαίρως (2009) λεπτομερές επενδυτικό σχέδιο μαζί με την ιταλική εταιρεία Edison (τώρα θυγατρική της EDF) για την αξιοποίηση του εξαντληθέντος κοιτάσματος της Νοτίου Καβάλας και τη μετατροπή του σε μόνιμη αποθήκη φυσικού αερίου. Μια επένδυση της τάξης των 400 εκατ. δολαρίων και άνω η οποία πραγματοποιούμενη αφ’ ενός θα συνεισέφερε μια πολλά απαιτούμενη αποθηκευτική ικανότητα στο σύστημα του ΔΕΣΦΑ, και εφ’ ετέρου θα βοηθούσε στη δημιουργία πολλών νέων θέσεων εργασίας. Η διακίνηση μέσα από το ελληνικό σύστημα φυσικού αερίου ετήσιων ποσοτήτων 3,5 - 4,5 BCM κάθε άλλο παρά αμελητέα είναι, η δε γεωγραφική κατανομή των πυλών εισόδου (δύο στο Βορρά και μία στο Νότο) καθιστούν τη δημιουργία αποθηκευτικών χώρων με άμεση πρόσβαση στο εθνικό δίκτυο επιτακτική. Σύμφωνα με την τεχνική μελέτη της Ε nergean, η αξιοποιήσιμη χωρητικότητα του κοιτάσματος της Ν. Καβάλας μπορεί να φθάσει τα 525 MM κυβ. μέτρα πράγμα που θα προσδώσει στο σύστημα σημαντική ευελιξία συμβάλλοντας αποτελεσματικά στην ενίσχυση της ενεργειακής ασφάλειας της χώρας.

Και ενώ θα περίμενε κάποιος ότι η κυβέρνηση όχι μόνο θα καλωσόριζε ένα τόσο χρήσιμο project, ιδίως λόγω του αποθηκευτικού ελλείμματος του συστήματος, και θα προωθούσε με κάθε τρόπο την υλοποίηση του, ιδίως όταν νομικά είναι απόλυτα κατοχυρωμένη μέσω των όρων παραχώρησης του Πρίνου – Ν. Καβάλας, έκανε ότι μπορούσε για να το υπονομεύσει προβάλλοντας μια τελείως ανεδαφική άποψη περί επενδύσεων, προσπαθώντας στην ουσία και χωρίς λόγο να κηρύξει τυπικά έκπτωτη την «Energean» και αναθέτοντας στο ΤΑΙΠΕΔ την διενέργεια διεθνούς επενδυτικού διαγωνισμού ώστε να εκχωρηθεί το project σε κάποια νέα εταιρεία. Μια πρωτοφανής ενέργεια μέσω της οποίας επιδιώκεται ουσιαστικά η αποκρατικοποίηση ενός ιδιωτικού project.

Με το ΤΑΙΠΕΔ στην πράξη να δηλώνει πλήρη αδυναμία διοργάνωσης διεθνή διαγωνισμού για την εξεύρεση επενδυτών που θ’ αναλάβουν την δημιουργία και διαχείριση της υπόγειας αποθήκης στην Νότιο Καβάλα, αφού δύο χρόνια μετά (Νοέμβριος 2011) από τότε που ανέλαβε το έργο δεν έχει πράξει απολύτως τίποτα. Με το έργο να έχει εγκλωβιστεί για τα καλά στα αρπακτικά σαγόνια του ΤΑΙΠΕΔ, το όλο εγχείρημα για την δημιουργία αποθηκευτικού χώρου φυσικού αερίου που τόσο ανάγκη έχει η χώρα οδηγείται με μαθηματική ακρίβεια στις Ελληνικές καλένδες, με την κυβέρνηση ν’ ακυρώνει μια αξιόλογη επένδυση από υπαρκτούς εγχώριους και ξένους επενδυτές, και όλα αυτά την στιγμή που υποτίθεται ότι καίγεται να προσελκύσει επενδυτικό ενδιαφέρον για την επανεκκίνηση της αναπτυξιακής διαδικασίας. 

http://www.energia.gr/article.asp?art_id=77527