ΙΟΒΕ: Ηπιότερη η ενίσχυση τιμών σε καύσιμα και ενέργεια το 2013

Συνεχίστηκε η τάση αποκλιμάκωσης του πληθωρισμού, και το 2013, η οποία έχει ξεκινήσει εδώ και 2 χρόνια, σύμφωνα με έκθεση του ΙΟΒΕ «Η Ελληνική Οικονομία, 4/2013».

Σε κλαδικό ενεργειακό κλάδο, καταγράφεται ηπιότερη ενίσχυση των τιμών στα καύσιμα και την ενέργεια σε σχέση με το προηγούμενο έτος, αφού οι σχετικοί δείκτες τιμών παρουσιάζονται ενισχυμένοι κατά 4,9% και 6,6%, σε αντίθεση με τις έντονα ανοδικές τάσεις το 2012, (12,2% και 12,7%, αντίστοιχα).

Όσον αφορά στις τιμές παραγωγού, το διάστημα Ιανουαρίου - Νοεμβρίου 2013, η μεγαλύτερη άνοδος στις τιμές σημειώνεται στο ηλεκτρικό ρεύμα-φυσικό αέριο, όπου ο δείκτης τιμών διαμορφώνεται στο 7,6%, ενισχυμένος σε σχέση με το αντίστοιχο χρονικό διάστημα του 2012, ενώ ελαφρώς ηπιότερη αύξηση καταγράφεται στα μεταλλεύματα, με την άνοδο του σχετικού δείκτη να βρίσκεται στην περιοχή του 5%, παρουσιάζοντας αρκετά μεγαλύτερο ρυθμό άνοδο τιμών σε σχέση με πέρυσι (2,4%). Στο παρακάτω διάγραμμα φαίνεται η συμβολή των καυσίμων στη διαμόρφωση του Γενικού Δείκτη Τιμών Καταναλωτή (ετήσιες ποσοστιαίες μεταβολές)

Όπως αναφέρει το Ίδρυμα, κατά το 2013 καταγράφεται για πρώτη φορά μετά από αρκετές δεκαετίες, αρνητικός πληθωρισμός (αποπληθωρισμός) στην Ελλάδα, με το ΓΔΤΚ να καταγράφει υποχώρηση κατά 0,9% όταν ακριβώς πριν από ένα χρόνο ο δείκτης βρισκόταν στο 1,5%. Οι έντονα αποπληθωριστικές τάσεις είναι συνέπεια προφανώς της ισχυρής συρρίκνωσης του διαθέσιμου εισοδήματος και συνεπώς της καταναλωτικής ζήτησης λόγω των δημοσιονομικών μέτρων (μειώσεις μισθών στο δημόσιο τομέα, συντάξεων) και της μεγάλης ανεργίας.

Συγκεκριμένα, το μήνα Δεκέμβριο ο ρυθμός μεταβολής των τιμών στην Ελλάδα διαμορφώθηκε στο -1,7%, παρουσιάζοντας μικρή επιβράδυνση αποπληθωριστικών τάσεων, γεγονός που ερμηνεύεται κυρίως από το αναλογικά χαμηλότερο επίπεδο τιμών σε σχέση με το αντίστοιχο μήνα του 2012 (0,8%).

Η αρνητική πορεία του ΓΔΤΚ για το 2013 ερμηνεύεται σε σημαντικό βαθμό από τη μείωση των τιμών στις υπηρεσίες, καθώς οι τιμές των αγαθών παρέμειναν σε ανοδική τροχιά, αν και με μικρή ταχύτητα.

Αναλυτικότερα, υποχώρηση εμφανίζει το επίπεδο τιμών στις υπηρεσίες κατά 2,2% το 2013, έναντι ανόδου 0,5% το 2012, ενώ η αυξητική τάση των τιμών στα αγαθά παρουσίασε σημαντική επιβρά­δυνση, αγγίζοντας μόλις το 0,1% έναντι αύξησης 2,2% ένα χρόνο νωρίτερα.

Ηπιότερη ενίσχυση των τιμών παρατηρείται στα Καύσιμα και στην Ενέργεια με σχέση με το προηγούμενο έτος, αφού οι σχετικοί δείκτες τιμών παρουσιάζονται ενισχυμένοι κατά 4,9% και 6,6%, σε αντίθεση με τις έντονα ανοδικές τάσεις το 2012, (12,2% και 12,7%, αντίστοιχα).

Θετική τάση στο επίπεδο τιμών σημειώνεται στα Οπωροκηπευτικά, όπου ο σχετικός δείκτης διαμορφώθηκε στο 2,9% έναντι 1,6% για το 2012, καταγράφοντας τον υψηλότερο ρυθμό αύξησης του δείκτη των τιμών.

Η υποχώρηση των τιμών στα περισσότερα βασικά αγαθά και υπηρεσίες αποτυπώνεται και στην πορεία του δομικού δείκτη τιμών, η οποία για το έτος 2013 κινήθηκε σε αρνητικό επίπεδο της τάξης του -1,7%, έναντι μικρής αύξησης κατά 0,4% το 2012, ενώ η ίδια τάση σημειώθηκε και για το μήνα Δεκέμβριο (-1,8%).

Σε αρνητικό έδαφος κινούνται οι τιμές στον κλάδο των Επικοινωνιών, με το σχετικό δείκτη να διαμορφώνεται στο 4,3% το 2013, καταγράφοντας περαιτέρω υποχώρηση σχεδόν 3 ποσοστιαίων μονάδων σε σχέση με το 2012. Η ίδια τάση αποτυ­πώνεται στην Εκπαίδευση και στα Άλλα Αγαθά, με τη μείωση των τιμών να προσεγγίζει το 4%, ιδιαίτερα ενισχυμένη σε σχέση με το 2012 (Εκπαίδευση -1,9%, Άλλα Αγαθά 0,0%).

Ελαφρώς ηπιότερες αποπληθωριστικές τάσεις σημειώνονται στα Διαρκή αγαθά (-3,6%), στην Αναψυχή (-3%) και στην Υγεία (-2,8%), ενώ για πρώτη φορά παρατηρείται μείωση των τιμών στα Ξενοδοχεία-Εστιατόρια, με το σχετικό δείκτη να υποχωρεί κατά 2,1% έναντι αύξησης 1,6% το 2012.

Στον αντίποδα, οι τιμές στην Στέγαση, συνεχίζουν το 2013 την ανοδική πορεία τους, σημειώνοντας, ωστόσο, επιβρά­δυνση στο ρυθμό αύξησης, αφού για το 2013 ο σχετικός δείκτης διαμορφώθηκε στο 5,7% έναντι 7,9% το 2012. Η ίδια εξέλιξη σημειώνεται και στον κλάδο Καπ­νού και Αλκοολούχων Ποτών, με το επίπεδο τιμών του να ενισχύεται κατά 3,3% από 0,7% το 2012. Στον αντίποδα, αποπ­ληθωριστικές πιέσεις εμφανίζονται στην Ένδυση-υπόδηση, όπου ο μέσος ρυθμός μεταβολής των τιμών διαμορφώνεται στο -0,6% το 2013, όταν πέρυσι σημειωνόταν αύξηση της τάξης του 1,3%. Τέλος, σταθεροποίηση των τιμών παρατηρείται στον κλάδο Διατροφής και μη Αλκοολούχων Ποτών (0,0%), έναντι ανόδου 1,5% το έτος 2012.

Σε ότι αφορά τον εναρμονισμένο πληθωρισμό στην Ελλάδα, διαμορφώθηκε το μήνα Δεκέμβριο στο -1,8%, κινούμενος για 10 συνεχόμενες μήνες σε αρνητικό επίπεδο, ενώ στο σύνολο του έτους κατέγραψε μικρή εξασθένιση, κατά -0,8%, έναντι ανόδου της τάξης του 1,0% το 2012. Η αρνητική εξέλιξη του εναρμο­νισμένου ΔΤΚ στην Ελλάδα έχει ως απο­τέλεσμα να καταγράφεται πτώση του δείκτη μόνο σε αυτή μεταξύ των χωρών-μελών της Ευρωζώνης-17, ο μέσος όρος της οποίας κυμαίνεται στο 1,4% για το 2013, έναντι 2,5% το 2012. Χαμηλότερος του μέσου όρου της Ευρωζώνης είναι ο εναρμονισμένος πληθωρισμός στην Κύπρο και στην Πορτογαλία (0,4% αμφότεροι) και στην Ιρλανδία (0,5%), ενώ υψηλά επίπεδα πληθωρισμού σημειώθηκαν στην Εσθονία και στη Ρουμανία (3,3% και 3,2% αντίστοιχα), ξεπερνώντας κατά 2 ποσοστιαίες μονάδες το μέσο ρυθμό αύξησης των τιμών στην ΕΕ27 (1,5%) για το 2013.

Αναφορικά με τις εξελίξεις στο κόστος παραγωγής, η εξασθένιση των τιμών στις υπηρεσίες και η μικρή ενίσχυση των τιμών στα αγαθά προέρχεται εν μέρει από την υποχώρηση του κόστους παραγωγής, το οποίο διαμορφώθηκε σημαντικά χαμηλό­τερα από το περυσινό του επίπεδο. Συγκεκριμένα, η μεταβολή του γενικού δείκτη εγχώριας αγοράς βρέθηκε σε αρνητικό πεδίο τιμών στο διάστημα Ιανουαρίου - Νοεμβρίου του 2013, καθώς αυτός υποχώρησε κατά 0,7% παρουσιάζοντας σημαντική μείωση, αφού ο σχετικός δείκτης εμφάνιζε άνοδο της τάξης του 5,2% το αντίστοιχο χρονικό διάστημα του 2012. Επιπρόσθετα, την ίδια χρονική περίοδο του 2013, και όσον αφορά το γενικό δείκτη εγχώριας αγοράς στην Ευρωζώνη-17 σημειώθηκε κατά μέσο όρο αύξηση κατά 0,1%, με την Εσθονία να αποτελεί τη χώρα με τον υψηλότερο ρυθμό αύξησης τιμών παραγωγού (10,2%) και να έπεται η Ρουμανία με 3,9%. Στον αντίποδα η Ολλανδία και η Πολωνία παρουσιάζουν τις μεγαλύτερες μειώσεις (-1,4% και -1,2% αντίστοιχα).

Σε κλαδικό επίπεδο, η μεγαλύτερη άνοδος στις τιμές παραγωγού το διάστημα Ιανουαρίου - Νοεμβρίου του 2013 σημειώνεται στο Ηλεκτρικό ρεύμα-Φυσικό αέριο, όπου ο δείκτης τιμών διαμορφώνεται στο 7,6%, ενισχυμένος σε σχέση με το αντίστοιχο χρονικό διάστημα του 2012, ενώ ελαφρώς ηπιότερη αύξηση καταγράφεται στα Μεταλλεύματα, με την άνοδο του σχετικού δείκτη να βρίσκεται στην περιοχή του 5%, παρουσιάζοντας αρκετά μεγαλύτερο ρυθμό άνοδο τιμών σε σχέση με πέρυσι (2,4%).

Αρνητική ήταν η εξέλιξη του δείκτη τιμών παραγωγού α’ 11μηνο του 2013 στον Ηλεκτρικό εξοπλισμό (-5,4% έναντι -3,7% πέρυσι) και στα Βασικά μέταλλα (-4,2% έναντι ανόδου 1,4% το 2012). Σημαντική μεταβολή της τάσης του δείκτη τιμών σημειώθηκε στα Προϊόντα Οπτάνθρακα με αυτόν να διαμορφώνεται σε αρνητικό έδαφος προσεγγίζοντας το -7,4% το α’ 11μηνο του 2013 έναντι ανόδου 12,3% το ίδιο χρονικό διάστημα ένα χρόνο πριν, καθώς και στα Ενεργειακά Αγαθά όπου ο σχετικός δείκτης καταγράφηκε στο -1,8% έναντι 11,6% την αντίστοιχη περίοδο πέρυσι.

Τάσεις εξασθένισης παρατηρούνται και στις τιμές των εισαγόμενων πρώτων υλών, με το σχετικό δείκτη να υποχωρεί κατά 2,8% στο διάστημα Ιανουαρίου - Νοεμβρίου του 2013, έναντι ανόδου 4,9% το αντίστοιχο χρονικό διάστημα του 2012. Σε πτωτική τροχιά κινείται και ο δείκτης τιμών εισαγόμενων πρώτων υλών στην Ευρωζώνη-17 (-1,9%), διευκολύνοντας σημαντικά την παραγωγική διαδικασία στην Ευρωζώνη, με τη μεγαλύτερη υποχώρηση να σημειώνεται στην Γαλλία (-4% από 3,0%). Στον αντίποδα, η Ισπανία παρουσιάζει την υψηλότερη αύξηση τιμών εισαγόμενων πρώτων υλών, 4,6% από 2,4% στην ίδια περυσινή περίοδο).

 

Μεσοπρόθεσμες εκτιμήσεις

Οι αποπληθωριστικές πιέσεις που ασκούνται από την ύφεση και τα αισθητά χαμηλότερα εισοδήματα στις τιμές αγαθών αναμένεται να συνεχιστούν και στις αρχές του 2014. Επιπρόσθετα, το 2014, η συσσώρευση φορολογικών υποχρεώσεων θα κλιμακωθεί, με συνέπεια το διαθέσιμο εισόδημα να περιορίζεται περαιτέρω. Από την άλλη, δεδομένου ότι, το τελευταίο τρίμηνο του έτους έχει ενσωματωθεί στις τιμές η όποια αύξηση του ΕΦΚ στο πετρέλαιο θέρμανσης για οικιακή χρήση στο ΓΤΔΚ, και, παράλληλα, οι διεθνείς τιμές του πετρελαίου βρίσκονται φέτος σε ελαφρώς χαμηλότερα των επίπεδα (στα $111 το 2013 έναντι $112 το 2012 το βαρέλι brent), δεν διαφαίνεται κάποια αυξητική επίδραση στον ΓΔΤΚ, υπό την αίρεση της μη επιβολής νέων έμμεσων ή άμεσων φόρων (πλήν της πρόσφατης επιβάρυνσης στα τσιγάρα). Οι παραπάνω παράγοντες θα διατηρήσουν την αποπληθωριστική τάση που έχει εκδηλωθεί στην Ελλάδα από το προηγούμενο έτος. Συνεκτιμώντας τις επιδράσεις που αναφέρθηκαν, εκτιμάται ότι ο ρυθμός μεταβολής του ΓΔΤΚ θα είναι οριακά αρνητικός το 2014 και θα διαμορφωθεί στην περιοχή του -0,3%, αντί -0,9% το 2013.

Στην Ευρωζώνη-17 ο πληθωρισμός αναμένεται να διαμορφωθεί φέτος χαμηλότερα από το περυσινό του επίπεδο, στην περιοχή του 1,6% (2,5%). Η οριακή ύφεση στην Ευρωζώνη και η άνοδος της ανεργίας σε πρωτοφανή επίπεδα, θα συρρικνώσουν την καταναλωτική ζήτηση και θα περιορίσουν την αύξηση των τιμών, οδηγώντας έτσι σε επιβράδυνση του πληθωρισμού.

Σημαντική πληροφόρηση για την εξέλιξη των τιμών το επόμενο διάστημα παρέχουν και τα αποτελέσματα των μηνιαίων ερευνών οικονομικής συγκυρίας του ΙΟΒΕ, τα οποία συνιστούν πρόδρομες ενδείξεις για την εξέλιξή τους από την πλευρά της προσφοράς.

Οι προβλέψεις για μειώσεις τιμών κυριαρχούν και στο τελευταίο τρίμηνο του έτους- όπως άλλωστε συμβαίνει κάθε τρίμηνο τα τελευταία τέσσερα περίπου χρόνια - αλλά έχουν ελαφρώς εξομαλυνθεί σε όλους τους τομείς σε σχέση με το αμέσως προηγούμενο τρίμηνο.

Έτσι, σε επίπεδο τομέων, οι προβλέψεις αποκλιμάκωσης των τιμών το διάστημα Οκτωβρίου - Δεκεμβρίου σε σύγκριση με το τρίτο τρίμηνο του έτους, περιορίζον­ται λιγότερο στη Βιομηχανία και περισσότερο στις Ιδιωτικές Κατασκευές. Ως προς την αντίστοιχη περυσινή περίοδο, οι αποπληθωριστικές προσδοκίες έχουν ενταθεί ήπια μόνο στη Βιομηχανία, ενώ έχουν εξασθενήσει σημαντικά στις Ιδιωτικές Κατασκευές και λιγότερο στις Υπηρεσίες και το Λιανικό Εμπόριο. Αναλυτικότερα:

 

Στη Βιομηχανία, οι προβλέψεις μείωσης των τιμών κατά το τελευταίο τρίμηνο του έτους αποκλιμακώνονται ελαφρά σε σχέση με το αμέσως προ­ηγούμενο τρίμηνο, με το σχετικό δείκτη να υποχωρεί κατά 2 μονάδες, κινούμενος στις -8 μονάδες (και -4 μον. την αντίστοιχη περσινή περίοδο). Από τις επιχειρήσεις του τομέα, το 13% το τελευταίο εννεάμηνο προβλέπει μείωση τιμών το επόμενο διάστημα, με το 81% (από 84% το γ’ τρίμηνο) των επιχειρήσεων να ανα­μένει σταθερότητα τιμών προσεχώς και το 5% (από 3%) μείωσή τους.

Στο Λιανικό Εμπόριο, οι προβλέψεις μείωσης των τιμών των επιχειρήσεων του τομέα εξομαλύνονται ελαφρά και στο τέταρτο τρίμηνο του έτους, με το σχετικό μέσο αρνητικό ισοζύγιο να διαμορφώνεται στις -17 μονάδες (από -22 μονάδες στο τρίτο τρίμηνο και -20 μονάδες στο αντίστοιχο περσινό διάστημα). Από τις επιχειρήσεις του τομέα, το 22% εξ’ αυτών (από 25%) αναμένει πτώση τιμών το επόμενο τρίμηνο και μόνο ένα 5% προβλέπει άνοδό τους (από 3%), με το 73% να αναμένει εκ νέου σταθερότητα. Στους επιμέρους κλάδους του λιανεμπορίου, οι προβλέψεις μείωσης των τιμών το εξεταζόμενο διάστημα σε σχέση με το γ’ τρίμηνο του έτους εξομαλύνονται στα Τρόφιμα-Ποτά-Καπνός, στα Οχήματα & Ανταλλακτικά και τα Πολυκαταστήματα, ενώ οι αποπληθωριστικές προβλέψεις εντείνονται στα Υφάσματα-Ένδυση-Υπόδηση και παραμένουν αμετάβλητες στα Είδη οικιακού εξοπλισμού.

Ο μέσος δείκτης πρόβλεψης της μεταβολής των τιμών στις Υπηρεσίες κατά το υπό εξέταση τρίμηνο σε σχέση με το αμέσως προηγούμενο κερδίζει 6 μονάδες και διαμορφώνεται στις -17, κατά 8 μονάδες υψηλότερα σε σχέση με την αντίστοιχη περυσινή του επίδοση. Το 19% (από 23%) των επιχειρήσεων του κλάδου αναμένει και πάλι μείωση τιμών το επόμενο τρίμηνο και το 2% άνοδο. Στους επιμέρους κλάδους, ο σχετικός αρνητικός δείκτης υποχωρεί περαιτέρω στα Ξενοδοχεία - Εστιατόρια -Τουριστικά πρακτορεία και τις Χερσαίες μεταφορές, ενώ κινείται ελαφρώς ανοδικά στους Ενδιάμεσους Χρηματοπιστωτικούς οργανισμούς, την Πληροφορική και τις Διάφορες επιχειρηματικές δραστηριότητες.

Τέλος, στον τομέα των Ιδιωτικών Κατασκευών, το αρνητικό ισοζύγιο τιμών του προηγούμενου τριμήνου σημειώνει άνοδο το εξεταζόμενο διάστημα και διαμορφώνεται κατά μέσο όρο κατά 10 μονάδες υψηλότερα, στις -20, σε σημαντικά λιγότερο αρνητικά επίπεδα σε σχέση με την αντίστοιχη περίοδο του 2012 (-40 μονάδες κατά μέσο όρο ο σχετικός δείκτης). Το υπό εξέταση διάστημα, το 20% των επιχειρήσεων του τομέα (από 30%) προβλέπει βραχυπρόθεσμα νέα υποχώρηση τιμών, ενώ και πάλι καμία επιχείρηση δεν αναμένει άνοδο τιμών, με τα εξ’ υπολοίπου 4/5 να προβλέπουν σταθερές τιμές το προσεχές τρίμηνο.

http://www.energypress.gr/news/IOBE:-Hpioterh-enishysh-timwn-se-kaysima-kai-energeia-to-2013