Έκθεση Κομισιόν: Δεν καθορίζουν οι ΑΠΕ το κόστος ενέργειας για την ευρωπαϊκή βιομηχανία

Πολύ ενδιαφέροντα στοιχεία και εκτιμήσεις για το κόστος ενέργειας στην Ευρώπη, την Αμερική και αλλού περιλαμβάνει η πρόσφατη έκθεση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Energy Economic Developments in Europe που δημοσιοποιήθηκε μαζί με την πρόταση για το κλιματικό πακέτο το 2030 στις 22 Ιανουαρίου 2014.

Ένα από τα βασικά συμπεράσματα της έκθεσης είναι ότι το Πραγματικό Κόστος Ενέργειας για την ευρωπαϊκή βιομηχανία δεν διαφέρει από τη βιομηχανία των ΗΠΑ και είναι μικρότερο από της Κίνας. Αμφισβητείται κατ’ ουσίαν  εντύπωση ότι η επίπτωση του ενεργειακού κόστους στην ανταγωνιστικότητα της Ευρωπαϊκής βιομηχανίας είναι εξαιρετικά επιβαρυντική για τη θέση της σε σχέση με την Αμερικάνικη. Ο λόγος είναι ότι η ευρωπαϊκή βιομηχανία είναι πιο αποδοτική ενεργειακά.

Η έκθεση επίσης δείχνει το πόσο διαφορετική είναι εξέλιξη του Πραγματικού Κόστους της Ενέργειας για τη βιομηχανία στις χώρες της Ευρώπης. Από την επισκόπηση αυτή φαίνεται ότι η διείσδυση των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας δεν είναι στην πραγματικότητα ο βασικός παράγοντας που επηρεάζει το κόστος της βιομηχανίας αφού χώρες με χαμηλή διείσδυση Α.Π.Ε. (όπως η Γαλλία) εμφανίζουν πολύ μεγάλη αύξηση στο κόστος αυτό. Αντίθετα χώρες όπως η Δανία που έχουν πολύ μεγάλη διείσδυση Α.Π.Ε. εμφανίζουν πολύ χαμηλό Πραγματικό Κόστος Ενέργειας.

Πιο αναλυτικά η έκθεση εξετάζει το Πραγματικό Κόστος Ενέργειας (Real Unit Energy Cost, REUC) που μετρά το ενεργειακό κόστος που πρέπει να καταβληθεί προκειμένου να παραχθεί μια μονάδα προστιθέμενης αξίας. Ενσωματώνει δηλαδή το κόστος ανά μονάδα ενέργειας και την ενεργειακή ένταση του κάθε βιομηχανικού κλάδου. Σε σχέση με τους βασικούς οικονομικούς της ανταγωνιστές (main economic partners είναι ο όρος που χρησιμοποιεί η έκθεση) η μεταποιητική βιομηχανία της Ευρωπαϊκής Ένωσης είχε το 2011 το ίδιο ουσιαστικά Πραγματικό Κόστος Ενέργειας (ανά μονάδα παραγόμενης προστιθέμενης αξίας) με τη βιομηχανία στις ΗΠΑ και μικρότερο από την Κίνα και τη Ρωσία όπως φαίνεται στο ακόλουθο διάγραμμα (κλικ στην εικόνα για πλήρες μέγεθος):

Εκτός από την Κίνα και τη Ρωσία και άλλες μεγάλες οικονομίες όπως η Βραζιλία και η Ινδία διακρίνονται από σημαντικά υψηλότερο Πραγματικό Κόστος Ενέργειας.

Η εξέλιξη του Πραγματικού Κόστους Ενέργειας στη βιομηχανία είναι ανάλογη στις αναπτυγμένες χώρες όπως οι ΗΠΑ, Ιαπωνία και Ευρωπαϊκή Ένωση. Αυτό εξηγείται από τον προσανατολισμό της βιομηχανίας του προς τομείς υψηλότερης προστιθέμενης αξίας. Αντίθετα, δεν συμβαίνει το ίδιο με τις αναπτυσσόμενες οικονομίες. Χώρες όπως η Ρωσία, η Κίνα, η Ινδία και η Βραζιλία έχουν παραγωγικές δομές με μεγαλύτερη ενεργειακή ένταση προσανατολισμένες σε τομείς όπου η ενέργεια παίζει συγκριτικά μεγαλύτερο ρόλο. Περαιτέρω, πολύ συχνά αυτές οι παραγωγικές διαδικασίες χαρακτηρίζονται από χαμηλότερη προστιθέμενη αξία. Η ανωτέρω εξήγηση επιβεβαιώνεται εάν εξεταστεί το Πραγματικό Κόστος Ενέργειας ανά μονάδα ακαθάριστης παραγωγής που φαίνεται στο ακόλουθο διάγραμμα.

Για την ΕΕ, την Ιαπωνία και τις ΗΠΑ το Πραγματικό Κόστος Ενέργειας ανά προστιθέμενη αξία είναι 3 φορές υψηλότερο από το Κόστος ανά ακαθάριστη παραγωγή, ενώ για χώρες όπως η Κίνα, η Ινδία και η Βραζιλία είναι 4 έως 5 φορές υψηλότερο, οδηγώντας στο συμπέρασμα ότι η διαφορά ανάμεσα στην προστιθέμενη αξία και την ακαθάριστη παραγωγή σε αυτές τις χώρες είναι μεγαλύτερη.

Είναι ενδιαφέρον να σημειωθεί ότι από το 2006-2007 το Πραγματικό Κόστος Ενέργειας ανά ακαθάριστη παραγωγή αυξήθηκε στις ΗΠΑ πολύ περισσότερο από ότι στην Ευρώπη και αυτή η εξέλιξη επιβεβαιώθηκε στο 2010-2011. Καθώς το Πραγματικό Κόστος Ενέργειας ανά μονάδα προστιθέμενης αξίας είναι ανάλογο σε ΗΠΑ και Ευρώπη, αυτό μπορεί να σημαίνει ότι οι ΗΠΑ είναι ικανές να εξάγουν υψηλότερη προστιθέμενη αξία από την παραγωγή τους.

Σε όλες τις σημαντικές οικονομίες του κόσμου του Πραγματικό Κόστος Ενέργειας έχει αυξηθεί σταθερά αλλά αργά. Αυτό δείχνει την αυξανόμενη σημασία του ενεργειακού κόστος στο βιομηχανικό τομέα παγκοσμίως: σε όλες τις οικονομίες που εξέτασε η έκθεση της Επιτροπής, το κόστος ενέργειας έχει αυξηθεί αναλογικά περισσότερο από την προστιθέμενη αξία. Ακόμα και εάν δεν ληφθεί υπόψη ο τομές διύλισης που είναι εξαιρετικά σημαντικός στις ΗΠΑ και έχει υψηλό ενεργειακό κόστος, και πάλι η Ευρώπη παραμένει ανάμεσα στις οικονομίες με το μικρότερο Πραγματικό Κόστος Ενέργειας παγκοσμίως.

Η Ευρώπη έχει επιτύχει αυτή την θετική επίδοση παρά το γεγονός ότι η οικονομία της μαζί με της Ιαπωνίας χαρακτηρίζονται από υψηλότερες τιμές ενέργειας σε σχέση με τι ΗΠΑ και την Κίνα.  Γενικά η εξέλιξη των τιμών είναι ανάλογη σε αυτές τις τέσσερις περιοχές και φαίνεται στενά συνδεδεμένη με τη διακύμανση των τιμών πετρελαίου. Ωστόσο, κατά τα υψηλά των τιμών πετρελαίου το 2008, η Ιαπωνία και οι ΗΠΑ εμφάνισαν πολύ πιο επιθετική αύξηση των τιμών ενέργειας από ότι η Ευρώπη και η Κίνα, γεγονός που δείχνει την μεγαλύτερη εξάρτησή τους από τις τιμές πετρελαίου.

Ταυτόχρονα η βιομηχανία στην Ευρωπαϊκή Ένωση και την Ιαπωνία έχει την χαμηλότερη ενεργειακή ένταση όπως φαίνεται στο ακόλουθο διάγραμμα όπως φαίνεται στο ακόλουθο διάγραμμα.

Η έκθεση επισημαίνει τη σημασία που έχει η ανωτέρω ανάλυση για κάθε ένα τομέα της βιομηχανίας και ανά χώρα. Στο ακόλουθο διάγραμμα φαίνονται τα στοιχεία ανά βιομηχανικό τομέα στην Ελλάδα για την ενεργειακή ένταση, τις τιμές ενέργειας, το Πραγματικό Κόστος Ενέργειας και τη συμμετοχή του τομέα στην προστιθέμενη αξία της βιομηχανίας.

Για παράδειγμα ο τομέας Τροφίμων, Ποτών και Καπνού της Ευρώπης διακρίνεται από καλύτερο Πραγματικό Κόστος Ενέργειας  σε σχέση με τις ΗΠΑ αλλά χειρότερο σε σχέση με την Κίνα και την Ιαπωνία. Οι βελτιώσεις της ενεργειακής αποδοτικότητας στην Ευρώπη ήταν μάλλον περιορισμένες αλλά και η εικόνα στις ΗΠΑ και την Ιαπωνία επιδεινώθηκε.

Περαιτέρω η έκθεση επισημαίνει ότι η εξέλιξη του Πραγματικού Κόστους Ενέργειας κυμαίνεται σε ένα μεγάλο εύρος ανάμεσα στις διάφορες χώρες τις Ευρώπης. Μεταξύ 2000 και 2011 οι χώρες με την μεγαλύτερη αύξηση ήταν η Γαλλία (144%), το Βέλγιο (124%) και η Φιλανδία (111%). Από την άλλη πλευρά η Κύπρος, η Σλοβακία, η Ρουμανία και η Τσεχία κατέγραψαν μείωση του Πραγματικού Κόστους Ενέργειας.

Σε απόλυτες τιμές η Ιρλανδία, η Μάλτα, το Λουξεμβούργο, η Σλοβενία και η Αυστρία εμφανίζουν το χαμηλότερο Πραγματικό Κόστος Ενέργειας το 2000, το 2009 και το 2011. Το υψηλότερο κόστος εμφανίζει η Βουλγαρία, η οποία όμως κατάφερε να καταγράψει ένα ρυθμό αύξησης πολύ χαμηλότερο από τον Ευρωπαϊκό μέσον όρο (7,9% από το 2000 έως το 2011) και η Λιθουανία. Ακολουθούν η Ολλανδία, η Ελλάδα, το Βέλγιο και η Γαλλία.

Η εξέλιξη του Πραγματικού Κόστους Ενέργειας και της ενεργειακής έντασης ανά χώρα της Ευρώπης φαίνονται στα ακόλουθα διαγράμματα: